Literatuurreview

Gebruik van een verblijfskatheter leidt, door de vorming van een biofilm op de katheter,  binnen gemiddeld vier dagen tot leucocyturie en bacteriurie en is zelden symptomatisch (Tambyah, 2000). De aanwezigheid van bacteriurie en leucocyturie onder patiënten met een verblijfskatheter is na een aantal dagen/weken dan ook  100%. Daarnaast zijn (urineweg-gerelateerde) klachten moeilijk te onderscheiden van klachten veroorzaakt door een katheter. Gezien dit lastig onderscheid en de aanwezigheid van bacteriurie is het onduidelijk hoe een urineweginfectie gediagnosticeerd kan worden bij patiënten met een blaaskatheter, terwijl het risico op urineweginfectie onder deze patiënten verhoogd is. Het is dan ook de vraag welke klinische verschijnselen wijzen op een urineweginfectie en hoe men aanvullend onderzoek kan gebruiken in de diagnostiek van een urineweginfectie bij patiënten met een blaaskatheter ook wel een katheter-gerelateerde urineweginfectie genoemd. Onder katheter-gerelateerde urineweginfecties  worden alle urineweginfecties verstaan bij patiënten met een urethrale of suprapubische katheter, patiënten met intermitterende katheterisatie evenals patiënten waarbij deze katheter binnen de voorafgaande 48 uur is verwijderd zoals beschreven in de  internationale richtlijn “Diagnosis, Prevention, and Treatment of Catheter-Associated Urinary Tract Infection in Adults” van de Infectious Diseases Society of America (Hooton, 2010). Deze module gaat over de diagnostiek van katheter-gerelateerde urineweginfecties.

Er zijn geen studies gevonden naar diagnostiek van katheter-gerelateerde urineweginfecties bij kwetsbare ouderen met een blaaskatheter.

Om de uitgangsvraag te kunnen beantwoorden is er een systematische literatuuranalyse verricht naar de volgende twee wetenschappelijke vraagstelling(en):

• Wat is de diagnostische waarde van urinetesten naar nitriet en leukocyten en urinekweek voor de diagnose van urineweginfecties bij kwetsbare ouderen met een blaaskatheter en een verdenking op een katheter-gerelateerde urineweginfectie?

• Wat is de waarde van bloedtesten naar leukocyten en C-reactief proteïne (CRP) ter indicatie van weefselinvasie bij kwetsbare ouderen met een blaaskatheter en een verdenking op een katheter-gerelateerde urineweginfectie?

PICO
P: Kwetsbare ouderen met een verdenking op een katheter-gerelateerde urineweginfectie
I (indextest): urinetesten naar nitriet en leukocyten, dipslide, urinekweek, bloedtesten naar  leukocyten en CRP
O: diagnostische accuratesse voor resistentiebepaling (sensitiviteit/specificiteit, negatief voorspellende waarde/positief voorspellende waarde)

In de databases Pubmed en Embase is op 10 augustus 2017 in één gezamenlijke zoekactie met relevante zoektermen gezocht naar primair onderzoek of systematisch reviews betreft diagnostiek en/of behandeling bij kwetsbare ouderen met een blaaskatheter en een verdenking op een katheter-gerelateerde urineweginfectie. De zoekactie leverde 436 treffers op. Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie tien studies geselecteerd. Na raadpleging van de volledige tekst werden vervolgens alle tien studies geëxcludeerd (zie exclusietabel in bijlage 1), geen enkele studie werd definitief geselecteerd.

Selectie van studies naar diagnostiek van katheter-gerelateerde urineweginfecties bij kwetsbare ouderen vond plaats  op grond van de volgende selectiecriteria:

• Kwetsbare ouderen met een blaaskatheter (deelnemers met een verblijfskatheter verblijvend in een zorginstelling, of alle deelnemers tenminste 65 jaar of gemiddelde of mediane leeftijd van deelnemers tenminste 75 jaar)

• Diagnostiek van urineweginfecties (urineweginfectie, bijv. symptomatische, gediagnosticeerde of behandelde urineweginfectie)

• Vergelijking met referentietest (bij studies naar waarde van diagnostische test)

• Gepubliceerd in 2003 of later (sinds voorgaande richtlijn).

De zoekverantwoording is weergegeven in bijlage 2.

Exclusietabel (exclusie na het lezen van het volledige artikel)

Zoekverantwoording Diagnose en behandeling van urineweginfecties bij patiënten met een blaaskatheter, uitgevoerd op 10 augustus 2017

Pubmed
("Urinary Tract Infections"[Mesh] OR "Cystitis"[Mesh] OR "Pyelitis"[Mesh] OR “Prostatitis”[Mesh] OR "urinary tract infection"[tiab] OR "urinary tract infections"[tiab] OR "bladder infection"[tiab] OR "bladder infections"[tiab] OR cystitis[tiab] OR pyelonephritis[tiab] OR pyelitis[tiab] OR pyelocystitis[tiab] OR prostatitis[tiab] OR bacteriuria[tiab] OR pyuria[tiab] OR UTI[tiab] OR Urosepsis[tiab]) NOT ("Schistosomiasis haematobia"[Mesh] OR "Pyelonephritis, Xanthogranulomatous"[Majr])

AND

Elderly [tiab] OR community-dwelling [tiab] OR geriatric [tiab] OR “mini-mental state” [tiab] OR alzheimer [tiab] OR alzheimer’s [tiab] OR alzheimers [tiab] OR mmse [tiab] OR caregivers [tiab] OR falls [tiab] OR Adl [tiab] OR Frailty [tiab] OR Gds [tiab] OR Ageing [tiab] OR elders [tiab] OR Frail [tiab] OR Mci [tiab] OR Demented [tiab] OR Psychogeriatrics [tiab] OR “cognitive impairment” [tiab] OR “postmenopausal women” [tiab] OR Comorbidities [tiab] OR “Geriatric assessment” [Mesh] OR “Frail elderly” [Mesh] OR “Cognition disorders/diagnosis” [Mesh] OR “Cognition disorders/epidemiology” [Mesh] OR “Alzheimer disease” [Mesh] OR dementia [tiab] OR ("Residential Facilities"[Mesh] NOT “Orphanages”[Mesh]) OR “Housing for the Elderly”[Mesh] OR “nursing home”[tiab] OR “nursing homes”[tiab] OR “care home”[tiab] OR “care homes”[tiab] OR “nursing care facility"[tiab] OR “nursing care facilities"[tiab] OR “residential facility”[tiab] OR “residential facilities”[tiab] OR “residential home”[tiab] OR “residential homes”[tiab] OR “residential care”[tiab] OR “aged care”[tiab] OR “Long term care”[Mesh] OR “long term care”[tiab]

AND

"Catheters"[Mesh:NoExp] OR "Urinary Catheters"[Mesh] OR "Catheters, Indwelling"[Mesh] OR Catheter*[tiab]  OR "Catheter-Related Infections"[Mesh]

Embase
'urinary tract infection'/exp/mj OR 'cystitis'/exp/mj OR 'pyelonephritis'/exp/mj OR 'prostatitis'/exp/mj OR 'bacteriuria'/exp/mj OR 'pyuria'/exp/mj OR 'urinary tract infection':ti,ab OR 'urinary tract infections':ti,ab OR 'bladder infection':ti,ab OR 'bladder infections':ti,ab OR cystitis:ti,ab OR pyelonephritis:ti,ab OR pyelitis:ti,ab OR pyelocystitis:ti,ab OR prostatitis:ti,ab OR bacteriuria:ti,ab OR pyuria:ti,ab OR UTI:ti,ab OR Urosepsis:ti,ab

AND

'Elderly':ti,ab OR 'community-dwelling':ti,ab OR 'geriatric':ti,ab OR 'mini-mental state':ti,ab OR 'alzheimer':ti,ab OR 'alzheimers':ti,ab OR 'mmse':ti,ab OR 'caregivers':ti,ab OR 'falls':ti,ab OR 'Adl':ti,ab OR 'Frailty':ti,ab OR 'Gds':ti,ab OR 'Ageing':ti,ab OR 'elders':ti,ab OR 'Frail':ti,ab OR 'Mci':ti,ab OR 'Demented':ti,ab OR 'Psychogeriatrics':ti,ab OR 'cognitive impairment':ti,ab OR 'Comorbidities':ti,ab OR 'geriatric assessment'/de OR 'frail elderly'/de OR 'cognitive defect'/de  OR 'Alzheimer disease'/de OR 'dementia':ti,ab OR 'nursing home'/de OR 'nursing home':ti,ab OR 'nursing homes':ti,ab OR 'nursing home patient'/de OR 'care home':ti,ab OR 'care homes':ti,ab OR 'nursing care facility':ti,ab OR 'nursing care facilities':ti,ab OR 'residential home'/de OR 'residential facility':ti,ab OR 'residential facilities':ti,ab OR 'residential home':ti,ab OR 'residential homes':ti,ab OR 'residential care':ti,ab OR 'aged care':ti,ab OR 'home for the aged'/de OR 'long term care'/de OR 'long term care':ti,ab

AND

('catheter'/mj OR 'urinary catheter'/exp/mj OR 'intermittent catheterization'/de OR 'indwelling urinary catheter'/mj OR 'antimicrobial urinary catheter'/mj OR catheter*:ti,ab OR 'catheter infection'/mj) AND ([dutch]/lim OR [english]/lim) [HV1] NOT ('conference abstract'/it OR 'conference review'/it) NOT ('juvenile'/exp NOT 'aged'/exp)