Kwetsbare patiënten en hun behoefte aan medische zorg

Nederland vergrijst en daarmee groeit ook de groep kwetsbare ouderen die verschillende (gezondheids-) problemen tegelijk ervaren. Kwetsbaarheid is een proces van het opeenstapelen van lichamelijke, psychische en/of sociale tekorten in het functioneren. Het vergroot de kans op negatieve gezondheidsuitkomsten, zoals functiebeperkingen, opname en overlijden. Kwetsbare ouderen hebben verminderde (of verlies van) regie over het eigen leven en een complexe zorgbehoefte. Deze kwetsbare patiënten ervaren daarmee aanzienlijke fysieke, psychische, cognitieve, communicatieve en sociale beperkingen in hun dagelijks leven. Daardoor vermindert de functionele autonomie.

In Nederland zijn naar schatting tussen de 600.000 en 700.000 kwetsbare ouderen (65-plus). De meeste van deze ouderen, tussen de 500.000 en 600.000, wonen zelfstandig, de rest verblijft in een verzorgingshuis of verpleeghuis.

Langer thuis

Jaarlijks maken 210.000 kwetsbare ouderen gebruik van 24-uurs woonzorg. Sinds het begin van de 21e eeuw wonen deze kwetsbare (oudere) mensen met complexe medische zorgproblematiek langer thuis. Pas in een relatief laat stadium - vaak urgent en met zeer complexe medische zorgproblematiek - worden deze zeer kwetsbare patiënten toegelaten tot intramurale voorzieningen, woonzorgcentra of verpleeghuizen. Dit betekent dat kwetsbare ouderen, en jongere volwassenen met vergelijkbare problematiek, in toenemende mate thuiswonend gebruik maken van de eerstelijnszorg en -behandeling, polikliniek, ziekenhuis, GGZ etc. In hun thuissituatie zijn zij vaak sterk afhankelijk van hun mantelzorgers, die hierbij overbelasting kunnen ervaren. Ook de huisarts als hoofdbehandelaar in de thuissituatie kan behoefte hebben aan collegiale ondersteuning en/of medebehandeling. Dit vraagt om meer aandacht voor passende gezondheidszorg en (mede)behandeling voor deze in omvang snel toenemende groep patiënten.