Literatuurreview

Een deel van de kwetsbare ouderen hebben een blaaskatheter, ook wel verblijfskatheter of catheter à demeure (CAD) genoemd. Hierbij is bijna altijd sprake van langdurige blaaskatheterisatie. Gemiddeld gebruikt 4,3% van de verpleeg- en verzorgingshuisbewoners een verblijfskatheter, ten tijde van opname ligt dit op 12,6% (Rogers, 2008; Cornelissen, 2010). Diagnostiek van katheter-gerelateerde urineweginfectie bij patiënten met een blaaskatheter is lastig, de vraag wanneer en hoe lang behandeld moet worden is dat evenzeer. Een katheter-gerelateerde urineweginfectie wordt behandeld als een urineweginfectie met weefselinvasie. Voor de keuze van het behandelbeleid is er weinig meer informatie dan klinische ervaring. Ook is onduidelijk hoe lang behandeld moet worden.

Er zijn geen gecontroleerde studies gevonden naar behandeling van katheter-gerelateerde urineweginfecties bij kwetsbare ouderen met een blaaskatheter.

Om de uitgangsvraag te kunnen beantwoorden is er een systematische literatuuranalyse verricht naar de volgende drie wetenschappelijke vraagstelling(en):

• Wat zijn de effectiviteit (klinische uitkomstmaten kwaliteit van leven, resolutie van klachten/klinische symptomen en recidief) en bijwerkingen van antibiotica ten opzichte van afwachtend beleid (geen antibiotica, maar mogelijk wel monitoring, analgetica en/of drinkadvies) in de behandeling van katheter-gerelateerde urineweginfecties bij kwetsbare ouderen met een blaaskatheter?

• Wat zijn de effectiviteit (klinische uitkomstmaten kwaliteit van leven, resolutie van klachten/klinische symptomen en recidief) en bijwerkingen van verschillende antibiotica (antibioticum X vs. antibioticum Y) in de behandeling van katheter-gerelateerde urineweginfecties bij kwetsbare ouderen met een blaaskatheter?

• Wat zijn de effectiviteit (klinische uitkomstmaten kwaliteit van leven, resolutie van klachten/klinische symptomen,  recidief) en bijwerkingen bij verschillende duur (bijvoorbeeld ≤7 dagen versus >7 dagen.) van antibiotische behandeling voor katheter-gerelateerde urineweginfecties bij kwetsbare ouderen met een blaaskatheter?

In de databases Pubmed en Embase is op 10 augustus 2017 met relevante zoektermen in één gezamenlijke zoekactie gezocht naar primair onderzoek of systematische reviews betreffende diagnostiek én behandeling van katheter-gerelateerde urineweginfecties bij kwetsbare ouderen met een blaaskatheter. De zoekactie leverde 436 treffers op. Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie tien studies geselecteerd. Na raadpleging van de volledige tekst werden vervolgens alle tien de studies geëxcludeerd (zie exclusietabel in bijlage 1) en geen enkele studie definitief geselecteerd.

Studies naar behandeling van katheter-gerelateerde urineweginfecties bij kwetsbare ouderen met een blaaskatheter werden geselecteerd op grond van de volgende selectiecriteria:

• Kwetsbare ouderen met een blaaskatheter (deelnemers met een verblijfskatheter verblijvend in een zorginstelling, of alle deelnemers tenminste 65 jaar of gemiddelde of mediane leeftijd van deelnemers tenminste 75 jaar);

• Behandeling van urineweginfecties (klinische urineweginfectie, bijv. symptomatische, gediagnosticeerde of behandelde urineweginfectie);

• Gecontroleerd onderzoek;

• Gepubliceerd in 2003 of later (sinds voorgaande richtlijn).

De zoekverantwoording is weergegeven in bijlage 2.

Exclusietabel (exclusie na het lezen van het volledige artikel)

Zoekverantwoording Diagnose en behandeling van urineweginfecties bij patiënten met een blaaskatheter, uitgevoerd op 10 augustus 2017

Pubmed
("Urinary Tract Infections"[Mesh] OR "Cystitis"[Mesh] OR "Pyelitis"[Mesh] OR “Prostatitis”[Mesh] OR "urinary tract infection"[tiab] OR "urinary tract infections"[tiab] OR "bladder infection"[tiab] OR "bladder infections"[tiab] OR cystitis[tiab] OR pyelonephritis[tiab] OR pyelitis[tiab] OR pyelocystitis[tiab] OR prostatitis[tiab] OR bacteriuria[tiab] OR pyuria[tiab] OR UTI[tiab] OR Urosepsis[tiab]) NOT ("Schistosomiasis haematobia"[Mesh] OR "Pyelonephritis, Xanthogranulomatous"[Majr])

AND

Elderly [tiab] OR community-dwelling [tiab] OR geriatric [tiab] OR “mini-mental state” [tiab] OR alzheimer [tiab] OR alzheimer’s [tiab] OR alzheimers [tiab] OR mmse [tiab] OR caregivers [tiab] OR falls [tiab] OR Adl [tiab] OR Frailty [tiab] OR Gds [tiab] OR Ageing [tiab] OR elders [tiab] OR Frail [tiab] OR Mci [tiab] OR Demented [tiab] OR Psychogeriatrics [tiab] OR “cognitive impairment” [tiab] OR “postmenopausal women” [tiab] OR Comorbidities [tiab] OR “Geriatric assessment” [Mesh] OR “Frail elderly” [Mesh] OR “Cognition disorders/diagnosis” [Mesh] OR “Cognition disorders/epidemiology” [Mesh] OR “Alzheimer disease” [Mesh] OR dementia [tiab] OR ("Residential Facilities"[Mesh] NOT “Orphanages”[Mesh]) OR “Housing for the Elderly”[Mesh] OR “nursing home”[tiab] OR “nursing homes”[tiab] OR “care home”[tiab] OR “care homes”[tiab] OR “nursing care facility"[tiab] OR “nursing care facilities"[tiab] OR “residential facility”[tiab] OR “residential facilities”[tiab] OR “residential home”[tiab] OR “residential homes”[tiab] OR “residential care”[tiab] OR “aged care”[tiab] OR “Long term care”[Mesh] OR “long term care”[tiab]

AND

"Catheters"[Mesh:NoExp] OR "Urinary Catheters"[Mesh] OR "Catheters, Indwelling"[Mesh] OR Catheter*[tiab]  OR "Catheter-Related Infections"[Mesh]

Embase
'urinary tract infection'/exp/mj OR 'cystitis'/exp/mj OR 'pyelonephritis'/exp/mj OR 'prostatitis'/exp/mj OR 'bacteriuria'/exp/mj OR 'pyuria'/exp/mj OR 'urinary tract infection':ti,ab OR 'urinary tract infections':ti,ab OR 'bladder infection':ti,ab OR 'bladder infections':ti,ab OR cystitis:ti,ab OR pyelonephritis:ti,ab OR pyelitis:ti,ab OR pyelocystitis:ti,ab OR prostatitis:ti,ab OR bacteriuria:ti,ab OR pyuria:ti,ab OR UTI:ti,ab OR Urosepsis:ti,ab

AND

'Elderly':ti,ab OR 'community-dwelling':ti,ab OR 'geriatric':ti,ab OR 'mini-mental state':ti,ab OR 'alzheimer':ti,ab OR 'alzheimers':ti,ab OR 'mmse':ti,ab OR 'caregivers':ti,ab OR 'falls':ti,ab OR 'Adl':ti,ab OR 'Frailty':ti,ab OR 'Gds':ti,ab OR 'Ageing':ti,ab OR 'elders':ti,ab OR 'Frail':ti,ab OR 'Mci':ti,ab OR 'Demented':ti,ab OR 'Psychogeriatrics':ti,ab OR 'cognitive impairment':ti,ab OR 'Comorbidities':ti,ab OR 'geriatric assessment'/de OR 'frail elderly'/de OR 'cognitive defect'/de  OR 'Alzheimer disease'/de OR 'dementia':ti,ab OR 'nursing home'/de OR 'nursing home':ti,ab OR 'nursing homes':ti,ab OR 'nursing home patient'/de OR 'care home':ti,ab OR 'care homes':ti,ab OR 'nursing care facility':ti,ab OR 'nursing care facilities':ti,ab OR 'residential home'/de OR 'residential facility':ti,ab OR 'residential facilities':ti,ab OR 'residential home':ti,ab OR 'residential homes':ti,ab OR 'residential care':ti,ab OR 'aged care':ti,ab OR 'home for the aged'/de OR 'long term care'/de OR 'long term care':ti,ab

AND

('catheter'/mj OR 'urinary catheter'/exp/mj OR 'intermittent catheterization'/de OR 'indwelling urinary catheter'/mj OR 'antimicrobial urinary catheter'/mj OR catheter*:ti,ab OR 'catheter infection'/mj) AND ([dutch]/lim OR [english]/lim) [HV1] NOT ('conference abstract'/it OR 'conference review'/it) NOT ('juvenile'/exp NOT 'aged'/exp)