Literatuurreview
In de huidige praktijk is er geen eenduidig beleid voor het al dan niet voorschrijven van antibiotica bij kwetsbare ouderen met een lage luchtweginfectie. Het uitgangspunt voor het al dan niet voorschrijven van antibiotica is de ernst van de lage luchtweginfectie. De arts baseert de diagnostiek van (de ernst van) lage luchtweginfectie veelal op de anamnese, observaties en lichamelijk onderzoek. Mogelijkheden om aanvullend (bloed)onderzoek te doen verschillen per locatie. Beeldvormende diagnostiek wordt gezien als de gouden standaard, maar wordt zelden verricht omdat vervoer van de cliënt naar het ziekenhuis vaak te belastend is. Op dit ogenblik ontbreekt het binnen de context van de langdurige zorg en de eerste lijn aan harde criteria om de ernst van een lage luchtweginfectie vast te stellen. Een ernstige lage luchtweginfectie wordt in deze richtlijn gedefinieerd als een pneumonie of als een lage luchtweginfectie met risico op een gecompliceerd beloop, zoals langdurig beloop, opname in het ziekenhuis en overlijden. Ook de diagnose pneumonie wordt geassocieerd met een gecompliceerd beloop 1-3.
Aanwezigheid pneumonie
Zeer laag GRADE | Een zuurstofsaturatie van minder dan 94% en een vermindering van >3% van de zuurstofsaturatie ten opzichte van de individuele uitgangswaarde bevestigt een pneumonie redelijk accuraat bij verpleeghuispatiënten met een pneumonie in vergelijking met patiënten met een niet-respiratoire infectie. Onderscheid in patiënten met en zonder chronische longziekten had geen effect op de resultaten. Bij gehospitaliseerde kwetsbare ouderen met een acuut luchtwegprobleem bevestigt een CRP met een drempelwaarde van 80,5 mg/l een pneumonie behoorlijk accuraat en een CRP met een drempelwaarde van 61 mg/l redelijk accuraat in vergelijking met patiënten zonder pneumonie. De volgende predictiemodellen scoren matig in het voorspellen van een pneumonie:
Kaye, 2002; Mehr, 2001-a; Nouvenne, 2016; Porfyridis, 2014 |
Gecompliceerd beloop
Zeer laag GRADE | Twee extern gevalideerde predictiemodellen met 8 (model 1) en 9 (model 2) variabelen: discrimineren en calibreren redelijk tot goed in het voorspellen van de mortaliteit binnen 14 dagen (model 1) en één maand (model 2) bij psychogeriatrische verpleeghuispatiënten met lage luchtweginfectie en antibioticagebruik. Een extern gevalideerd predictiemodel met 8 variabelen (geslacht, ademhaling, moeilijk ademhalen, pols, verminderde alertheid, onvoldoende vochtinname, hulp bij eten en decubitus) discrimineert bij psychogeriatrische verpleeghuispatiënten zonder antibioticagebruik redelijk tot goed in het voorspellen van mortaliteit binnen 14 dagen, maar calibreert minder goed. van der Steen, 2006; Rauh, 2016 Er is geen eenduidige uitspraak mogelijk over de invloed van predisponerende factoren op een gecompliceerd beloop. Met name kwetsbaarheidsfactoren (afhankelijkheid, laag gewicht) lijken beïnvloedende factoren bij verpleeghuispatiënten. Bij eerste lijn patiënten lijken vooral leeftijd, geslacht en hartfalen beïnvloedende factoren. Chan-Curasone, 2007; Mehr, 2001-b; Naughton, 2000; van der Steen, 2005; van der Steen, 2006; Bont, 2007; Millet, 2015 |
Voorspellen aanwezigheid pneumonie (vraag 1a)
Er werden vier studies gevonden over het voorspellen van de aanwezigheid van een pneumonie op basis van klinische presentatie, lichamelijk onderzoek en/of aanvullend onderzoek 4-7.
De studie van Mehr (2001-a) betrof een prospectief cohortonderzoek bij verpleeghuispatiënten met verdenking op lage luchtweginfectie (n=36 verpleeghuizen; n=2334 episoden; leeftijd niet gerapporteerd). Klinische presentatie, lichamelijk onderzoek en aanvullend bloedonderzoek werden meegenomen in een multivariate analyse voor het voorspellen van de aanwezigheid van een pneumonie. De referentietest was een longfoto. Het definitieve model met 8 variabelen (temperatuur, pols, ademhaling, acute verwardheid, verminderde alertheid, hoogfrequente ronchi, crepitaties, leukocyten) resulteerde in een c-statistic van 0.672 in de ontwikkelset en van 0.632 in de interne validatieset. De Hosmer-Lemeshow (H-L) was p=0.008 in de validatieset, voor de ontwikkelset werd geen uitkomst gerapporteerd.
De studie van Kaye betrof een retrospectief cohortonderzoek bij verpleeghuispatiënten waarbij patiënten met een pneumonie werden vergeleken met patiënten met een niet-respiratoire infectie (n=67;gemiddelde leeftijd 77.2). De diagnostische test betrof zuurstofsaturatie met behulp van fingertip (oximetrie). De referentietest was een longfoto. Een zuurstofsaturatie lager dan 94% had een sensitiviteit van 80% en een specificiteit van 91%. Een daling van meer dan 3% in de zuurstofsaturatie ten opzichte van de normaalwaarde had een sensitiviteit van 73% en een specificiteit van 100%. Voor beide uitkomstmaten geldt dat onderscheid in patiënten die wel en geen chronische longziekten hadden geen effect had op de resultaten.
De studie van Porfyridis betrof een cohortonderzoek bij in het ziekenhuis opgenomen verpleeghuispatiënten met een acute aandoening aan de luchtwegen. Een groep patiënten met een bevestigde pneumonie (n=58; gemiddelde leeftijd 79.6) werd vergeleken met een groep patiënten met klachten van lage luchtweginfectie met een bevestigde andere longaandoening (n=29; gemiddelde leeftijd 79.8). De diagnostische accuratesse werd bepaald voor C-reactief proteïne (CRP) en procalcitonine (PCT). Daarnaast werd de accuratesse bepaald voor een model met koorts, kortademigheid, hoesten en hetzelfde model met toevoeging van leukocyten. De Area under the Curve (AUC) voor CRP was 0.87 met een drempelwaarde van 80.5 mg/l en voor PCT 0.82 met een drempelwaarde van 0.475 ng/ml. Het model met koorts, kortademigheid en hoesten had een AUC van 0.59. Het toevoegen van leukocyten bepaling had geen effect.
De studie van Nouvenne betrof een retrospectief cohortonderzoek bij in het ziekenhuis opgenomen kwetsbare ouderen (leeftijd ≥65 jaar) met acute luchtwegproblemen. Patiënten met (n=239; gemiddelde leeftijd 80±14) en zonder pneumonie (n=216; gemiddelde leeftijd 82±10) werden met elkaar vergeleken. De referentietest was een longfoto, bij twijfel aangevuld met een CT-scan. De diagnostische accuratesse werd bepaald voor de CRP en de PCT. De AUC (gecorrigeerd voor leeftijd en geslacht) voor CRP was 0.76 en voor PCT 0.54 (niet significant, p=0.20). De drempelwaarde voor CRP was 61 mg/l.
Voorspellen gecompliceerd beloop: klinische presentatie/onderzoek (vraag 1b)
Er werden zes studies geïncludeerd met betrekking tot het voorspellen van een gecompliceerd beloop op basis van klinische presentatie, lichamelijk onderzoek en/of aanvullend onderzoek 8-13.
De studie van Van der Steen (2005) ontwikkelde een predictiemodel, dat werd gevalideerd in een hieronder beschreven studie 13. Het betrof een prospectief cohortonderzoek bij psychogeriatrische verpleeghuispatiënten met een pneumonie (diagnose gebaseerd op oordeel arts). In deze studie werden twee groepen onderscheiden. Eén groep betrof patiënten met antibioticagebruik (AB+) (n=541; gemiddelde leeftijd 84.1±7.4) de ander patiënten zonder antibioticagebruik (AB-) (n=165; gemiddelde leeftijd 82.3±7.8). Het eindpunt was mortaliteit na zeven dagen. Per subgroep werden predictiemodellen ontwikkeld en getoetst. Voor de AB+ groep betrof het een model van zeven variabelen: ademhalingsfrequentie, vochtinname, verminderde alertheid, eetafhankelijkheid, polsfrequentie, toename discomfort en decubitus. Voor de AB-groep betrof het vijf variabelen: ademhalingsfrequentie, vochtinname, verminderde alertheid, toename in hulp bij eten en hoesten. Voor beide modellen werd ook gekeken welk effect het toevoegen van het oordeel van de arts had. Tevens werden van beide modellen twee verkorte modellen afgeleid met drie en vier variabelen. Het 4-item model betrof: ademhalingsfrequentie, vochtinname, (toenemende) afhankelijkheid van hulp bij eten en verminderde alertheid. Voor het 3-item model werd de variabele verminderde alertheid verwijderd en het oordeel van de arts over de ernst van de ziekte toegevoegd. Zie tabel 1 voor een overzicht van de resultaten.
Tabel 1 Resultaten studie van der Steen (2005)
| AB+ | AB- | ||
| AUC | H-L | AUC | H-L |
oordeel arts | 0.75 (0.69-0.81) | p=0.048 | 0.78 (0.69-0.86) | p=0.25 |
model 5 variabelen[1]
| - | - | 0.88 (0.81-0.94) | p=0.77 |
model 7 variabelen[2]
| 0.82 (0.77-0.86) | p=0.98 | - | - |
model 5 variabelen + oordeel arts | - | - | 0.89 (0.83-0.95) | p=0.73 |
model 7 variabelen + oordeel arts | 0.84 (0.76-0.89) | p=0.034 | - | - |
4-item model
| 0.77 (0.72-0.83) | p=0.91 | 0.86 (0.78-0.93) | p=0.59 |
3-item model + oordeel arts | 0.81 (0.76-0.86) | p=0.87 | 0.87 (0.80-0.95) | p=0.39 |
[1] Variabelen: ademhalingsfrequentie, vochtinname, verminderde alertheid, toename in hulp bij eten en hoesten
[2] Variabelen: ademhalingsfrequentie, vochtinname, verminderde alertheid, hulp bij eten, polsfrequentie, toename discomfort en decubitus
De studies van Naughton en Mehr (2001-b) ontwikkelden een predictiemodel en valideerden dit intern.
De studie van Naughton betrof een retrospectief cohortonderzoek bij verpleeghuispatiënten met een bevestigde pneumonie (longfoto) (n=378; gemiddelde leeftijd 83±10). Een meetinstrument werd ontwikkeld aan de hand van een multivariate analyse en bevatte vier variabelen: ademhalingsfrequentie, polsfrequentie, veranderde mentale gesteldheid, dementie. Eindpunt was mortaliteit na 30 dagen. Het meetinstrument werd getoetst in dezelfde populatie. De c-statistic was 0.74.
De studie van Mehr (2001-b) betrof een prospectief cohortonderzoek bij verpleeghuispatiënten met een lage luchtweginfectie waarvan deels een bevestigde pneumonie (n=1406; 46% 80-89 jaar, 32% ≥90 jaar). Er werd een model ontwikkeld met acht variabelen (serum ureum, leukocyten, lymfocyten, polsfrequentie, geslacht, ADL, BMI, verslechtering stemming). Het model werd getoetst bij een deelpopulatie (n=975; gemiddelde leeftijd niet gerapporteerd) en in een andere deelpopulatie intern gevalideerd (n=431; gemiddelde leeftijd niet gerapporteerd). Het eindpunt was mortaliteit na 30 dagen. De AUC van het ontwikkelmodel was 0.82 en de H-L p=0.84, van de validatieset respectievelijk 0.76 en p=0.54.
De studies van Rauh en Van der Steen (2006) ontwikkelden en toetsten een predictiemodel en valideerden het model in een externe populatie. Zij gebruikten daarvoor (onder andere) data uit de hierboven beschreven studie van Van der Steen (2005) voor de ontwikkeling en toetsing van het predictiemodel. De hierboven beschreven studie van Mehr (2001-b) werd gebruikt voor externe validatie.
De studie van Van der Steen (2006) betrof een prospectief cohortonderzoek bij psychogeriatrische verpleeghuispatiënten met pneumonie (oordeel arts) die antibiotica gebruikten. Er werden meerdere predictiemodellen ontwikkeld met behulp van data uit een hierboven beschreven studie 12. Model 1 (eindpunt 14 dagen mortaliteit) bevatte acht variabelen en model 2 (eindpunt mortaliteit 1 maand) negen, waarvan zeven variabelen overlappen (geslacht, ademhalingsfrequentie, moeilijk ademhalen, polsfrequentie, verminderde alertheid, onvoldoende vochtinname, hulp bij eten). Hoesten is de achtste variabele in model 1 en mobiliteit afhankelijk en decubitus zijn de achtste en negende variabelen in model 2. Beide modellen werden extern gevalideerd in een psychogeriatrische verpleeghuispopulatie met antibioticagebruik (n=564; gemiddelde leeftijd 85.6±8.0). Ook werd een van model 1 afgeleid meetinstrument gevalideerd in bovengenoemde populaties. Zie tabel 2 voor de resultaten.
Tabel 2 Resultaten uit Van der Steen (2006)
| ontwikkelset | validatieset | ||
| c-statistic | H-L | c-statistic | H-L |
Model 1[1] (14 dagen mortaliteit) | 0.80 | p=0.23 | 0.74 | p=0.67 |
Model 2[2] (1 maand mortaliteit) | 0.79 | p=0.02 | 0.71 | p=0.67 |
Meetinstrument afgeleid van model 1 | 0.80 | p=0.96 | 0.74 | p=0.58 |
[1] Variabelen model 1: geslacht, ademhalingsfrequentie, moeilijk ademhalen, polsfrequentie, verminderde alertheid, onvoldoende vochtinname, hulp bij eten, hoesten
[2] Variabelen model 2: geslacht, ademhalingsfrequentie, moeilijk ademhalen, polsfrequentie, verminderde alertheid, onvoldoende vochtinname, hulp bij eten, mobiliteit-afhankelijkheid, decubitus
De studie van Rauh betrof een prospectief cohortonderzoek bij psychogeriatrische verpleeghuispatiënten met een lage luchtweginfectie zonder antibioticagebruik. Er werd een predictiemodel ontwikkeld bij patiënten met een pneumonie (oordeel arts) (n=157; gemiddelde leeftijd 82.6±7.8). Het ontwikkelde model bevatte acht variabelen: geslacht, ademhalingsfrequentie, moeilijk ademhalen, polsfrequentie, verminderde alertheid, onvoldoende vochtinname, hulp bij eten en decubitus. Het eindpunt was mortaliteit na 14 dagen. Het ontwikkelde model werd extern gevalideerd bij patiënten met een pneumonie (oordeel arts) (n=63; gemiddelde leeftijd 82.9±6.0) en bij patiënten met lage luchtweginfectie (n=176; gemiddelde leeftijd 85.2±8.1). AUC van de ontwikkelset was 0.80, van beide validatiesets respectievelijk 0.76 en 0.83. De H-L was respectievelijk p=0.38, p=0.16 en p=0.09.
Er werden twee studies geïncludeerd over het beoordelen van de ernst van lage luchtweginfectie met behulp van een klinisch meetinstrument gebaseerd op klinische presentatie, lichamelijk onderzoek en/of aanvullend onderzoek 8, 12. De studie van Bont (2008) betrof een prospectieve cohortstudie bij ouderen van ≥65 jaar in de eerst lijn met een pneumonie (longfoto of oordeel arts) (n=315; gemiddelde leeftijd 77.3) waarin de CRB-65 werd gevalideerd. CRB-65 is een meetinstrument met de variabelen verwardheid, ademhaling, bloeddruk en leeftijd (afkappunt 65 jaar). De AUC was 0.79 bij drempelwaarde van ≥2. De andere studie is de hierboven beschreven studie van Van der Steen (2005). Zij valideerde twee bestaande meetinstrumenten. Het betrof het hierboven beschreven instrument van Naughton en de Pneumonia Severity Index (PSI). De PSI scoort naast leeftijd, geslacht en wel/geen verpleeghuispatiënt comorbiditeit (5 items), lichamelijk onderzoek (5 items) en aanvullend onderzoek (7 items). De c-statistics waren respectievelijk 0.58 en 0.72 voor de gehele validatiepopulatie. Voor de groep patiënten met een bevestigde pneumonie (longfoto) veranderde de c-statistics bij het Naughton-instrument nauwelijks, bij de PSI verbeterde deze licht naar 0.75.
Voorspellen gecompliceerd beloop: predisponerende factoren (vraag 1c)
Er werden negen studies geïncludeerd die predisponerende risicofactoren betrokken in een multivariate analyse 1-3, 9, 10, 12-15. Eindpunten waren ziekenhuisopname en/of mortaliteit binnen 30 dagen.
Vijf studies betroffen verpleeghuispatiënten. De studie van Chan Curasone betrof een cohortonderzoek van patiënten met lage luchtweginfectie (n=353; gemiddelde leeftijd 84.9±7.3). Vier andere studies betreffen de hierboven beschreven studies van Mehr (2001-b), Naughton en Van der Steen (2005 en 2006). In deze studies werden de volgende predisponerende factoren gevonden: toenemende mobiliteit-afhankelijkheid (OR 1.9) 13 en toenemende eetafhankelijkheid (OR 2.0-2.4) 12, 13. Hartfalen is een predisponerende factor voor ziekenhuisopname (OR 2.26) 2 maar niet voor overlijden 2, 9. Geslacht (man) bleek een predisponerende factor in twee studies (OR 1.7-2.6) 9, 13 maar niet in een andere studie 2. Ook dementie bleek in de ene studie een predisponerende factor (OR 2.5) 10 maar in een andere studie niet 2. (Toenemende) ADL-afhankelijkheid is een predisponerende factor voor overlijden (OR 1.4) 9 en beschermt tegen ziekenhuisopname (OR 0.92) 2. In een andere studie bleek ADL geen predisponerende factor 10. Ook een toenemende BMI beschermt tegen overlijden (OR 0.4) 9. De volgende predisponerende factoren bleken niet van invloed: leeftijd, nierziekten en gezondheidsstatus 2, COPD, diabetes en CVA 9, neoplasma/kanker 2, 10, 13.
Vier andere studies vonden plaats in de eerste lijn 1, 3, 14, 15. De studie van Bont (2007) betrof een retrospectief cohortonderzoek bij ouderen in de eerste lijn (n=3177 episoden; gemiddelde leeftijd 75.5). Leeftijd (≥80) (OR 1.8), hartfalen (OR 1.4) en diabetes (OR 1.9) waren predisponerende factoren die van invloed waren. Geslacht, COPD, kanker, myocard infarct, angina pectoris, CVA, dementie, neurologische ziekte, nierziekte en leverziekte waren geen predisponerende factoren. De studie van Hak betrof een retrospectief cohort van patiënten ≥60 jaar met lage luchtweginfectie in de eerste lijn (n=455; gemiddelde leeftijd 75.0±8.6). Leeftijd (OR 1.1), mannelijk geslacht (OR 2.5), hartfalen (OR 3.1) en dementie/CVA (3.4) waren predisponerende factoren. Myocardinfarct, perifeer arterieel vaatlijden, longziekte en diabetes waren geen predisponerende factoren. De studie van Millet was een cohortstudie bij thuiswonende ouderen van ≥65 jaar (n=43.576 episoden; gemiddelde leeftijd 81). Er waren diverse predisponerende factoren, gecorrigeerd voor leeftijd en geslacht, van invloed (zie evidencetabel). Factoren met de meeste invloed waren roken (OR 2.8), immuunziekte (OR 2.5) en gemetastaseerde kanker (OR 2.5). Daarnaast waren onder andere ernstige nierziekte (OR 1.8), chronische longziekte (OR 1.6) en hartfalen (OR 1.3) van invloed. Dementie (OR 0.7) en laag gewicht (OR 0.8) beschermen tegen een ziekenhuisopname. CVA en neurologische ziekte waren niet van invloed. De studie van Seppa was een cohortstudie bij patiënten ≥65 jaar met lage luchtweginfectie met een vermoedelijke pneumonie. Verergering van een bestaande comorbide aandoening was een predisponerende factor (RR 2.8), leeftijd was dat niet.
Zoekvraag 1
Wat is, bij kwetsbare ouderen met verdenking op lage luchtweginfectie, de waarde van:
a. de (combinatie van [1]) klinische presentatie, lichamelijk onderzoek en aanvullend onderzoek (C-reactief proteïne (CRP), procalcitonine, leukocyten [2], zuurstofsaturatie, bloeddruk) voor het voorspellen van de ernst van lage luchtweginfectie: aanwezigheid pneumonie?
b. de (combinatie van) klinische presentatie, lichamelijk onderzoek en aanvullend onderzoek (C-reactief proteïne (CRP), procalcitonine, leukocyten, zuurstofsaturatie, bloeddruk) voor het voorspellen van de ernst van lage luchtweginfectie: gecompliceerd beloop?
c. predisponerende factoren voor het voorspellen van de ernst van lage luchtweginfectie: gecompliceerd beloop?
Zoekvraag 2
Welke algoritmen/criteria zijn er voor deze doelgroep beschikbaar voor de besluitvorming ten aanzien van het starten van antibiotica bij een lage luchtweginfectie?
PICO
Voorspellen aanwezigheid pneumonie: klinische presentatie/onderzoek (zoekvraag 1a)
P: kwetsbare ouderen verpleeghuis, woonzorgcentra, kleinschalig wonen, thuiswonend met verdenking op lage luchtweginfectie
I: ("indextest"): (combinatie van) klinische presentatie / lichamelijk onderzoek / aanvullend onderzoek (voor specificatie zie zoekvraag 1a)
C: ("referentietest"): beeldvormende techniek thorax: X-thorax en/of CT, positieve kweek van materiaal diep uit de long
O: diagnostische accuratesse (sensitiviteit, specificiteit, voorspellende waarde, likelihood ratio,) en accuratesse predictiemodellen (Area under the Curve (AUC)[3] /c-statistic, Hosmer-Lemeshow (H-L)[4])
Voorspellen gecompliceerd beloop: klinische presentatie/onderzoek (zoekvraag 1b)
P: kwetsbare ouderen verpleeghuis, woonzorgcentra, kleinschalig wonen, thuiswonend met (een vermoedelijke) lage luchtweginfectie
I: ("indextest"): (combinatie van) klinische presentatie / lichamelijk onderzoek / aanvullend onderzoek (voor specificatie zie bovenstaande zoekvraag)
C: ("referentietest"): 30 dagen mortaliteit, ziekenhuisopname, ICU-opname/beademing, achteruitgang (bijvoorbeeld delier, shock), langdurig beloop
O: prognostische accuratesse (sensitiviteit, specificiteit, voorspellende waarde, likelihood ratio) en accuratesse predictiemodellen (Area under the Curve (AUC)/c-statistic, Hosmer-Lemeshow (H-L))
Voorspellen gecompliceerd beloop: predisponerende factoren (zoekvraag 1c)
P: kwetsbare ouderen verpleeghuis, woonzorgcentra, kleinschalig wonen, thuiswonend met (een vermoedelijke) lage luchtweginfectie
I: aanwezigheid predisponerende factor(en)
C: afwezigheid predisponerende factor(en)
O: 30 dagen mortaliteit, ziekenhuisopname, ICU-opname/beademing, achteruitgang (bijvoorbeeld delier, shock), langdurig beloop
Voor zoekvraag 2 werd geen PICO opgesteld omdat het literatuuronderzoek betrof naar studies die op consensus gebaseerde criteria/algoritmen beschrijven.
Relevante uitkomstmaten
De werkgroep achtte mortaliteit ≤30 dagen een voor de besluitvorming kritieke uitkomstmaat. Ziekenhuisopname, achteruitgang en langdurig beloop waren belangrijke uitkomstmaten.
[1] Een combinatie van klinische presentatie, lichamelijk onderzoek en aanvullend onderzoek kan bijvoorbeeld voorkomen in een predictiemodel of klinisch meetinstrument.
[2] Met leukocyten wordt steeds leukocyten in het bloed bedoeld.
[3] De Area Under Curve (AUC) is het gebied onder een Receiver Operating Characteristic (ROC)-curve, een grafiek waarin de sensitiviteit en specificiteit van een test voor alle mogelijke afkapwaarden worden afgebeeld. De AUC is een samenvattende maat voor de diagnostische accuratesse van de test, waarbij een waarde van 0.9-1.0 uitstekend is, 0.8-0.9 goed, 0.7-0.8 voldoende, 0.6-0.7 matig en 0.5-0.6 slecht.
[4] De Hosmer-Lemeshow (H-L) is een statistische toets voor een logistische regressie. Logistische regressie wordt gebruikt om een dichotome uitkomstvariabele te relateren aan één of meerdere variabelen. Een p-waarde >0.05 geeft aan dat het model goed bij de data past.
Voor het beantwoorden van zoekvraag 1 is in de databases Pubmed, Embase en Cochrane met relevante zoektermen gezocht naar diagnostische en prognostische studies. Voor zoekvraag 2 is alleen gezocht in Pubmed naar beschrijvende studies. De zoekverantwoording, inclusief in- en exclusiecriteria is weergegeven in bijlage 1.
De literatuurzoekactie naar studies met betrekking tot de aanwezigheid van pneumonie leverde 1201 treffers op. Er werden op basis van titel en abstract in eerste instantie 97 studies voorgeselecteerd. Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens 89 studies geëxcludeerd (zie exclusietabel, bijlage 2). Vier studies waren niet opvraagbaar. Vier studies werden definitief geselecteerd.
De literatuurzoekactie naar studies met betrekking tot de ernst van lage luchtweginfectie leverde 1584 treffers op. Er werden op basis van titel en abstract in eerste instantie 56 studies voorgeselecteerd, waarvan één uit de treffers voor aanwezigheid pneumonie. Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens 40 studies geëxcludeerd (zie exclusietabel, bijlage 2). Eén studie was niet opvraagbaar. Vijftien studies werden definitief geselecteerd.
De literatuurzoekactie naar artikelen met betrekking tot algoritmen en criteria leverde 378 treffers op. Er werden op basis van titel en abstract in eerste instantie 12 studies voorgeselecteerd. Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens zeven studies geëxcludeerd (zie exclusietabel, bijlage 2). Vijf artikelen werden definitief geselecteerd. Omdat het om artikelen over op consensus gebaseerde criteria en algoritmen ging, werden deze artikelen alleen meegenomen in de overige overwegingen.
De beoordeling van individuele studiekwaliteit en de evidencetabel van de geïncludeerde studies vindt u voor zoekvraag 1a (Aanwezigheid pneumonie) in de bijlagen 3 en 4 en voor de zoekvragen 1b en 1c (Gecompliceerd beloop) in de bijlagen 5 en 6.
Zoekstring zoekvraag 1a Aanwezigheid pneumonie
(("Pneumonia"[mesh] OR "pneumonia"[tiab] OR "bronchopneumonia"[tiab] OR "pleuropneumonia"[tiab] OR "aspiration pneumonia"[tiab] OR "Bronchitis"[mesh] OR "bronchitis"[tiab] OR "bronchiolitis"[tiab] OR "Tracheitis"[mesh] OR "tracheitis"[tiab] OR "Legionellosis"[mesh] OR "legionellosis"[tiab] OR "legionella"[tiab] OR "respiratory tract infection"[tiab] OR "respiratory tract infections"[tiab] OR "respiratory infection"[tiab] OR "respiratory infections"[tiab] OR "Respiratory Tract Infections"[mesh:noexp]) AND ("Elderly"[tiab] OR "community-dwelling"[tiab] OR "geriatric"[tiab] OR "mini-mental state"[tiab] OR "alzheimer"[tiab] OR "alzheimer’s"[tiab] OR "alzheimers"[tiab] OR "mmse"[tiab] OR "caregivers"[tiab] OR "falls"[tiab] OR "Adl"[tiab] OR "Frailty"[tiab] OR "Gds"[tiab] OR "Ageing"[tiab] OR "elders"[tiab] OR "Frail"[tiab] OR "Mci"[tiab] OR "Demented"[tiab] OR "Psychogeriatrics"[tiab] OR "cognitive impairment"[tiab] OR "Comorbidities"[tiab] OR "Geriatric Assessment"[mesh] OR "Frail elderly"[mesh] OR "cognition disorders/diagnosis"[mesh] OR "cognition disorders/epidemiology"[mesh] OR "Alzheimer disease"[mesh] OR "dementia"[tiab] OR ("Residential Facilities"[mesh] NOT "Orphanages"[mesh]) OR "nursing home"[tiab] OR "nursing homes"[tiab] OR "care home"[tiab] OR "care homes"[tiab] OR "nursing care facility"[tiab] OR "nursing care facilities"[tiab] OR "residential facility"[tiab] OR "residential facilities"[tiab] OR "residential home"[tiab] OR "residential homes"[tiab] OR "residential care"[tiab] OR "aged care"[tiab] OR "Housing for the Elderly"[mesh] OR "Long term care"[mesh] OR "long term care"[tiab]) AND ("clinical"[tiab] OR "signs"[tiab] OR "symptoms"[tiab] OR "history"[tiab] OR "fever"[tiab] OR "temperature"[tiab] OR "cough"[tiab] OR "sputum"[tiab] OR "dyspnea"[tiab] OR "tachypnea"[tiab] OR "tachycardia"[tiab] OR "respiratory muscles"[tiab] OR "mental status"[tiab] OR "consciousness"[tiab] OR "somnolence"[tiab] OR "confusion"[tiab] OR "delirium"[tiab] OR "chest pain"[tiab] OR "pleuritic chest pain"[tiab] OR "pleural pain"[tiab] OR "asthenia"[tiab] OR "general malaise"[tiab] OR "functional status"[tiab] OR "physical ability"[tiab] OR "physical examination"[tiab] OR "Auscultation"[mesh] OR "auscultation"[tiab] OR wheez*[tiab] OR "crackles"[tiab] OR rattl*[tiab] OR "sounds"[tiab] OR "Percussion"[mesh] OR "percussion"[tiab] OR "respiratory rate"[tiab] OR "heart rate"[tiab] OR "blood pressure"[tiab] OR "hypotension"[tiab] OR "oxygen saturation"[tiab] OR leukocyt*[tiab] OR "white blood count"[tiab] OR "WBC"[tiab] OR "CRP"[tiab] OR "C-reactive protein"[tiab] OR "procalcitonin"[tiab] OR "urine"[tiab] OR "urinary"[tiab] OR "blood"[tiab] OR "Signs and Symptoms, Respiratory"[mesh]) AND ("Sensitivity and specificity"[mesh] OR ("sensitivity"[tiab] AND "specificity"[tiab]) OR "sensitivity"[ti] OR "specificity"[ti] OR "Predictive value of tests"[mesh] OR predict*[tiab] OR "accuracy"[tiab] OR diagnos*[ti] OR "sensitivity"[ot] OR "specificity"[ot] OR predict*[ot] OR "accuracy"[ot] OR diagnos*[ot]))
Databases: Pubmed, Embase, Cochrane Library (voor de laatste twee databases is de zoekstring aangepast)
Zoekstring zoekvraag1b+c Gecompliceerd beloop
(("Pneumonia"[mesh] OR "pneumonia"[tiab] OR "bronchopneumonia"[tiab] OR "pleuropneumonia"[tiab] OR "aspiration pneumonia"[tiab] OR "Bronchitis"[mesh] OR "bronchitis"[tiab] OR "bronchiolitis"[tiab] OR "Tracheitis"[mesh] OR "tracheitis"[tiab] OR "Legionellosis"[mesh] OR "legionellosis"[tiab] OR "legionella"[tiab] OR "respiratory tract infection"[tiab] OR "respiratory tract infections"[tiab] OR "respiratory infection"[tiab] OR "respiratory infections"[tiab] OR "Respiratory Tract Infections"[mesh:noexp]) AND ("Elderly"[tiab] OR "community-dwelling"[tiab] OR "geriatric"[tiab] OR "mini-mental state"[tiab] OR "alzheimer"[tiab] OR "alzheimer’s"[tiab] OR "alzheimers"[tiab] OR "mmse"[tiab] OR "caregivers"[tiab] OR "falls"[tiab] OR "Adl"[tiab] OR "Frailty"[tiab] OR "Gds"[tiab] OR "Ageing"[tiab] OR "elders"[tiab] OR "Frail"[tiab] OR "Mci"[tiab] OR "Demented"[tiab] OR "Psychogeriatrics"[tiab] OR "cognitive impairment"[tiab] OR "Comorbidities"[tiab] OR "Geriatric Assessment"[mesh] OR "Frail elderly"[mesh] OR "cognition disorders/diagnosis"[mesh] OR "cognition disorders/epidemiology"[mesh] OR "Alzheimer disease"[mesh] OR "dementia"[tiab] OR ("Residential Facilities"[mesh] NOT "Orphanages"[mesh]) OR "nursing home"[tiab] OR "nursing homes"[tiab] OR "care home"[tiab] OR "care homes"[tiab] OR "nursing care facility"[tiab] OR "nursing care facilities"[tiab] OR "residential facility"[tiab] OR "residential facilities"[tiab] OR "residential home"[tiab] OR "residential homes"[tiab] OR "residential care"[tiab] OR "aged care"[tiab] OR "Housing for the Elderly"[mesh] OR "Long term care"[mesh] OR "long term care"[tiab])) AND ((("Severity of illness index"[mesh] OR (("severity"[tiab]) AND ("illness"[tiab] OR "index"[tiab] OR "score"[tiab] OR "scores"[tiab] OR "scale"[tiab] OR "scales"[tiab] OR "assessment"[tiab] OR "illness"[tiab] OR predict*[tiab])) OR ((predict*[tiab]) AND (model[tiab] OR models[tiab] OR rule[tiab] OR rules[tiab] OR score[tiab] OR scores[tiab] OR factor[tiab] OR factors[tiab] OR mortality[sh] OR mortality[tiab] OR death[tiab] OR deterioration[tiab] OR shock[tiab] OR delirium[tiab] OR admission[tiab] OR hospitalization[tiab] OR hospitalisation[tiab] OR "intensive care"[tiab] OR ICU[tiab] OR ventilation[tiab] OR respiration[tiab]))) AND ("Signs and Symptoms, Respiratory"[mesh] OR "clinical"[tiab] OR "signs"[tiab] OR "symptoms"[tiab] OR "fever"[tiab] OR "temperature"[tiab] OR "dyspnea"[tiab] OR "tachypnea"[tiab] OR "respiratory rate"[tiab] OR "tachycardia"[tiab] OR "heart rate"[tiab] OR "hypotension"[tiab] OR "blood pressure"[tiab] OR "hypoxemia"[tiab] OR ("oxygen"[tiab] AND "saturation"[tiab]) OR "delirium"[tiab] OR "mental status"[tiab] OR "consciousness"[tiab] OR "somnolence"[tiab] OR "confusion"[tiab] OR "Auscultation"[mesh] OR "auscultation"[tiab] OR wheez*[tiab] OR "crackles"[tiab] OR rattl*[tiab] OR "sounds"[tiab] OR "abnormalities"[tiab] OR leukocyt*[tiab] OR "white blood count"[tiab] OR "WBC"[tiab] OR "C-reactive protein"[tiab] OR "CRP"[tiab] OR procalcitonin[tiab] OR PCT[tiab]) AND ("Sensitivity and specificity"[mesh] OR ("sensitivity"[tiab] AND "specificity"[tiab]) OR "sensitivity"[ti] OR "specificity"[ti] OR "Predictive value of tests"[mesh] OR "accuracy"[tiab] OR validation[tiab] OR validate[tiab] OR validity[tiab] OR "sensitivity"[ot] OR "specificity"[ot] OR "accuracy"[ot] OR validation[ot] OR validate[ot] OR validity[ot])) OR (("CURB-65"[tiab] OR "CURB 65"[tiab] OR "CRB-65"[tiab] OR "CRB 65"[tiab] OR "AMBU-65"[tiab] OR "AMBU 65"[tiab] OR "AMB-65"[tiab] OR "AMB 65"[tiab] OR SOAR[tiab] OR "Pneumonia Severity Score"[tiab] OR PSI[tiab] OR "A-DROP"[tiab] OR ("Missouri"[tiab] AND score[tiab])) AND ("Sensitivity and specificity"[mesh] OR ("sensitivity"[tiab] AND "specificity"[tiab]) OR "sensitivity"[ti] OR "specificity"[ti] OR "Predictive value of tests"[mesh] OR "accuracy"[tiab] OR validation[tiab] OR validate[tiab] OR validity[tiab] OR "sensitivity"[ot] OR "specificity"[ot] OR "accuracy"[ot] OR validation[ot] OR validate[ot] OR validity[ot])) OR (("Severity of illness index"[mesh] OR (("severity"[tiab]) AND ("illness"[tiab] OR "index"[tiab] OR "score"[tiab] OR "scores"[tiab] OR "scale"[tiab] OR "scales"[tiab] OR "assessment"[tiab] OR "illness"[tiab] OR predict*[tiab])) OR ((predict*[tiab]) AND (model[tiab] OR models[tiab] OR rule[tiab] OR rules[tiab] OR score[tiab] OR scores[tiab] OR factor[tiab] OR factors[tiab] OR mortality[sh] OR mortality[tiab] OR death[tiab] OR deterioration[tiab] OR shock[tiab] OR delirium[tiab] OR admission[tiab] OR hospitalization[tiab] OR hospitalisation[tiab] OR "intensive care"[tiab] OR ICU[tiab] OR ventilation[tiab] OR respiration[tiab]))) AND ("Logistic Models"[Mesh] OR "Multivariate Analysis"[Mesh] OR "multivariate analysis"[tiab] OR (logistic[tiab] AND (analysis[tiab] OR regression[tiab])) OR "Risk factors"[Mesh] OR "risk factor"[tiab] OR "risk factors"[tiab] OR "Prognosis"[Mesh] OR prognosis[tiab] OR prognostic[tiab])))
Databases: Pubmed, Embase, Cochrane Library (voor de laatste twee databases is de zoekstring aangepast)
Inclusiecriteria en exclusiecriteria zoekvraag 1a, b, c
Inclusiecriteria:
LLWI = LLWI, pneumonie, bronchitis, bronchiolitis en tracheïtis (eventueel aanpassen a.h.v. indeling/classificatie LLWI (uitgangsvraag 1))
kwetsbare ouderen:
- in verpleeghuis, woonzorgcentrum (LTCF’s) à woonachtig in LTCF betekent per definitie kwetsbaar
- thuiswonend (community): leeftijd ≥65 jaar en/of gemiddelde of mediaan ≥75 jaarkwetsbare oudere cliënten opgenomen in ziekenhuis afkomstig uit LTFC of thuis
indextest: zie I van PICO van betreffende zoekvraag (zoekvraag 1a en b)
referentietest: zie C van PICO van betreffende zoekvraag (zoekvraag 1a en b)
predisponerende factor (zoekvraag 1c)
uitkomstmaat: zie O van PICO van betreffende zoekvraag
Exclusiecriteria:
hoge luchtweginfectie (zoals pharyngitis, sinusitis)
ventilatie acquired pneumonia
ernstige pneumonie (IC-opname met/zonder beademing)
patiënten in de palliatieve fase
Zoekstring zoekvraag 2 Algoritmen en criteria
("Pneumonia"[mesh] OR "pneumonia"[tiab] OR "bronchopneumonia"[tiab] OR "pleuropneumonia"[tiab] OR "aspiration pneumonia"[tiab] OR "Bronchitis"[mesh] OR "bronchitis"[tiab] OR "bronchiolitis"[tiab] OR "Tracheitis"[mesh] OR "tracheitis"[tiab] OR "Legionellosis"[mesh] OR "legionellosis"[tiab] OR "legionella"[tiab] OR "respiratory tract infection"[tiab] OR "respiratory tract infections"[tiab] OR "respiratory infection"[tiab] OR "respiratory infections"[tiab] OR "Respiratory Tract Infections"[mesh:noexp]) AND ("Elderly"[tiab] OR "community-dwelling"[tiab] OR "geriatric"[tiab] OR "mini-mental state"[tiab] OR "alzheimer"[tiab] OR "alzheimer’s"[tiab] OR "alzheimers"[tiab] OR "mmse"[tiab] OR "caregivers"[tiab] OR "falls"[tiab] OR "Adl"[tiab] OR "Frailty"[tiab] OR "Gds"[tiab] OR "Ageing"[tiab] OR "elders"[tiab] OR "Frail"[tiab] OR "Mci"[tiab] OR "Demented"[tiab] OR "Psychogeriatrics"[tiab] OR "cognitive impairment"[tiab] OR "Comorbidities"[tiab] OR "Geriatric Assessment"[mesh] OR "Frail elderly"[mesh] OR "cognition disorders/diagnosis"[mesh] OR "cognition disorders/epidemiology"[mesh] OR "Alzheimer disease"[mesh] OR "dementia"[tiab] OR ("Residential Facilities"[mesh] NOT "Orphanages"[mesh]) OR "nursing home"[tiab] OR "nursing homes"[tiab] OR "care home"[tiab] OR "care homes"[tiab] OR "nursing care facility"[tiab] OR "nursing care facilities"[tiab] OR "residential facility"[tiab] OR "residential facilities"[tiab] OR "residential home"[tiab] OR "residential homes"[tiab] OR "residential care"[tiab] OR "aged care"[tiab] OR "Housing for the Elderly"[mesh] OR "Long term care"[mesh] OR "long term care"[tiab]) AND (("Delphi Technique"[Mesh] OR "Consensus"[Mesh] OR "Consensus Development Conference"[Publication Type] OR Delphi[tiab] OR consensus[tiab] OR algorithm[tiab] OR criteria[tiab]) AND (“Population Surveillance”[Mesh] OR surveillance[tiab] OR “Diagnosis”[Mesh] OR diagnos*[tiab] OR “Decision Making”[Mesh] OR decision[tiab]))
Tabel 1a Exclusie - zoekvraag 1a Aanwezigheid pneumonie (initiële inclusie: 97)
Naam auteur (jaartal) | Reden exclusie |
Agius (1990) | Respiratoir syncytieel virus |
Almirall (2014) | Geen (subgroepanalyse) kwetsbare ouderen |
Amaro (2016) | Geen (subgroepanalyse) kwetsbare ouderen |
Augusto (2007 | Geen uitkomstmaten diagnostische accuratesse |
Arinzon (2011) | Bepalen ernst LLWI |
Bont (2007) | Andere diagnostische variabele(n) |
Buising (2006) | Geen (subgroepanalyse) kwetsbare ouderen (lft: mediaan 74 (18–96) |
Cabre (2008) | Ernst LLWI+niet juiste diagnostische variabele |
Caram (2009) | Andere diagnostische variabele(n); Respiratoir syncytieel virus; geen bevestigde LLWI |
Chan Curasone (2007) | Bepalen ernst LLWI |
Choi (2015) | Geen (subgroepanalyse) kwetsbare ouderen |
Chong (2008) | Narratieve review |
Dhawan (2015) | Bepalen ernst LLWI |
Eisenstadt(Sue) (2010) | Narratieve review |
ElSohl(2010) | Bepalen ernst LLWI |
Enomoto(2016) | Geen (subgroepanalyse) kwetsbare ouderen |
Ewig (1999) | Bepalen ernst LLWI |
Ewig (2009) | Bepalen ernst LLWI; geen (subgroepanalyse) kwetsbare ouderen lft mediaan 76 |
Ewig (2013) | Bepalen ernst LLWI |
Fernandez (2010) | Geen diagnostiek |
Flamaing (2003) | Geen onderscheid LLWI in of buiten ZH ontstaan |
Garcia-Ordonez (2001) | Geen uitkomstmaten diagnostische accuratesse; niet alle participanten bevestigde LLWI |
Golcuk (2015) | Bepalen ernst LLWI |
Güder (2015) | Onduidelijk hoe LLWI bevestigd; andere diagnostische variabele(n) |
Haga (2016) | Niet de juiste diagnostische variabele(n) |
Hedlund (1995) | Geen (subgroepanalyse) kwetsbare ouderen lft gem. 69.6 (50-84); bepalen ernst LLWI--> andere uitkomstmaat |
Hollaar (2016) | Geen patiëntenonderzoek |
Houston (1997) | Bepalen ernst LLWI --> andere diagnostische variabele(n) |
Ishida (2007) | Geen (subgroepanalyse) kwetsbare ouderen lft gem. 63.7 |
Johnstone (2014) | Andere diagnostische variabele(n); Respiratoir syncytieel virus? |
Juthani (2013) | Geen diagnostisch onderzoek: risicofactoren pneumonie |
Kim (2013-a) | Bepalen ernst LLWI |
Kim (2013-b) | Bepalen ernst LLWI |
Kolditz (2015) | Bepalen ernst LLWI; geen (subgroepanalyse) kwetsbare ouderen |
Kosai (2014) | Geen (subgroepanalyse) kwetsbare ouderen |
Kruger (2010) | Geen onderzoek; Duits |
Lanspa (2013) | Bepalen ernst LLWI |
Lanspa (2015) | Diagnostiek aspiratiepneumonie; referentietest = 1 vraag op dataformulier: ‘suspicion of aspiration’ yes/no |
Lee (2013) | Bepalen ernst LLWI |
Lim (2000) | Bepalen ernst LLWI |
Lim (2001) | Bepalen ernst LLWI |
Liu (2013) | Bepalen ernst LLWI |
Loeb (1999) | Andere diagnostische variabele(n) |
Lui (2009) | Geen (subgroepanalyse) kwetsbare ouderen lft gem. 70.8 (±18.0); onderscheid typisch/atypisch |
Ma (2011) | Bepalen ernst LLWI |
Ma (2013) | Geen vergelijking index- en referentietest. |
Mehr (1998) | Pilotstudie van Mehr 2001-b (wel geïncludeerd) |
Man (2011) | Bepalen ernst LLWI |
Mehr (2001) | Bepalen ernst LLWI |
Metersky (2016) | Geen (subgroepanalyse) kwetsbare ouderen uit vph of thuiswonend |
Minejima (2014) | Andere diagnostische variabele(n); onderscheid wel/geen MRSA |
Minne (2011) | Systematische review predictieve modellen (9% pneumonie), alleen beschrijvende data, |
Miyashita (2012) | Onderscheid atypische pneumonie; lfts groep ≥60 jr |
Mody (2002) | Geen (subgroepanalyse) kwetsbare ouderen lft 72 (±9); andere uitkomstmaat (associatie)? |
Mubareka (2007) | Overzicht gebruikte diagnostische tests bij patiënten met antibiotica voor LLWI |
Myint (2005) | Bepalen ernst LLWI --> geen termijn mortaliteit; niet alle LLWI bevestigd door longfoto |
Mylotte (1998) | Bepalen ernst LLWI |
Naito (2006) | Bepalen ernst LLWI |
Nakagawa (2014) | Bepalen ernst LLWI --> NHAP en HCAP samengenomen; geen subgroepanalyse NHAP |
Naughton (2000) | Bepalen ernst LLWI |
Neupane (2010) | Bepalen ernst LLWI |
Nicholson (2014) | Patiënten met zowel cardiale als pulmonale ziekten; leeftijd onduidelijk |
Nullmann (2014) | Bepalen ernst LLWI --> twijfel: bevestiging X-thorax of inflammatoire parameters zonder andere infectie |
Ochoa-Gondar (2011) | Bepalen ernst LLWI |
Ochoa-Gondar (2014) | Bepalen ernst LLWI |
Pieralli (2014) | Bepalen ernst LLWI --> twijfel: in-hospital mortaliteit |
Pinargote (2015) | CAP+HCAP samen; doel o/z onderscheid pneumonie-aspiratiepneumonie |
Porfyridis (2014) | Bepalen ernst LLWI --> twijfel |
Ramirez (2011) | Bepalen ernst LLWI --> gem lft resp. 67 (non-IC) en 64 (IC) |
Ray (2006) | Geen diagnostische accuratesse voor diagnostische variabelen; wel performance ED-arts (achtergrond) |
Raz (2003) | Bepalen ernst LLWI --> twijfel: gem. lft of mediaan niet gerapporteerd (50% >75, 25% 69-74, 15% <40) |
Riquelme (1996) | Bepalen ernst LLWI --> twijfel: termijn mortaliteit onduidelijk, ws. 30 dagen |
Ruiz (2014) | Bepalen ernst LLWI |
Saukkoriipi (2015) | Ernst LLWI naar wel/geen AB-gebruik ≤14dg voor opname |
Saukkoriipi (2016) | Optimaliseren urine-antigeentest bij pneumococcen pneumonie |
Seyman (2008) | Inclusie leeftijd >18, gem. lft niet gerapporteerd |
Skull (2009) | Geen diagnostische accuratesse voor diagnostische variabelen |
Sliedrecht (2008) | LLWI niet bevestigd door X-thorax; geen diagnostische variabele(n) |
Socan (2004) | Leeftijd inclusie >15, gem.lft resp. 62.3 en 53.5 |
Steen vd (2005) | Bepalen ernst LLWI --> geen bevestigde LLWI; mogelijk interessant ivm rol oordeel arts m.b.t. ernst LLWI |
Steen vd (2006) | Bepalen ernst LLWI --> geen bevestigde LLWI; mogelijk interessant als expertopinie |
Strauss (2014) | Inclusie leeftijd >18, gem. lft niet gerapporteerd |
Subramanian (2013) | Bepalen ernst LLWI --> twijfel: termijn mortaliteit onduidelijk, ws. 30 dagen |
Thiem (2009) | Bepalen ernst LLWI |
Ticinesi (2016) | andere diagnostische variabele (longechografie) |
Torres (2004) | Bepalen ernst LLWI --> andere diagnostische variabele(n) |
Ugajin (2014) | Bepalen ernst LLWI |
Valencia (2007) | Bepalen ernst LLWI --> alleen patiënten met PSI-V (=ernstige LLWI) |
Vohra (2015) | Bepalen ernst LLWI --> Geen (subgroepanalyse) kwetsbare ouderen lft. gem. 60.9 |
Yende (2005) | Diagnostische variabele als predictor voor opname CAP |
Zweig (1990) | Bepalen ernst LLWI; termijn mortaliteit onduidelijk |
Tabel 1b Niet-opvraagbare artikelen - zoekvraag 1a Aanwezigheid pneumonie
Naam auteur (jaartal) | Omschrijving resultaten |
Harper (1989) | Geen accuratesse maten in abstract |
Lin CC (2005) | Geen accuratesse maten in abstract |
Ortquist (1990) | Geen accuratesse maten in abstract |
Wilkins TR (2005) | Geen enkel symptoom/symptomen voorspelt pneumonie. |
Tabel 2a Exclusie - zoekvraag 1b+c Gecompliceerd beloop (initiële inclusie: 56)
Naam auteur (jaartal) | Reden exclusie |
Aliyu (2004) | Geen (subgroepanalyse) kwetsbare ouderen; geen diagnostiek ernst LLWI |
Almirall (2004) | Geen diagnostische accuratesse maten voor subgroep kwetsbare ouderen |
Arinzon (2011) | Geen diagnostische accuratesse maten |
Arnold (2013) | Geen (subgroepanalyse) kwetsbare ouderen; geen diagnostische accuratesse maten ernst LLWI |
Bloom (1997) | Geen (subgroepanalyse) kwetsbare ouderen |
Buising (2006) | Geen (subgroepanalyse) kwetsbare ouderen (lft mediaan=74) |
Dhawan (2015) | Geen kwantitatieve data |
Hak (2004) | Pneumonie en influenza; follow-up >30 dagen |
Hendriks (2016) | Geen diagnostiek ernst LLWI |
Hoffmann (2012) | Geen diagnostiek ernst LLWI; voorspellen pneumonie bij CVA |
Hu (2015) | Geen LLWI à acute exacerbatie COPD |
Juhtani-Mehta (2013) | Niet kwetsbaar-leeftijd |
Kolditz (2015) | Geen (subgroepanalyse) kwetsbare ouderen |
Kohte (2008) | Geen (subgroepanalyse) kwetsbare ouderen |
Labarere (2006) | Geen (subgroepanalyse) kwetsbare ouderen |
Lee (2015) | Leeftijd |
Lim (2000) | Leeftijd |
Liu (2013) | Geen (subgroepanalyse) kwetsbare ouderen; biomarker: human beta-defensin 2 (HBD-2) |
Loeb (1999) | Geen ernst LLWI |
Luna (2016) | Geen subgroepanalyse kwetsbare ouderen; geen diagnostische accuratesse maten |
Marik (2000) | Geen kwantitatieve data risicofactor |
Metersky (2012) | Pneumonie als hoofddiagnose bij ontslag |
Minne (2011) | Review; geen kwantitatieve data; niet specifiek LLWI |
Muder (1996) | Geen multivariate-analyse risicofactoren |
Myint (2007) | Mortaliteit 6 weken |
Mylotte (1998) | Geen diagnostische accuratesse maten ernst LLWI |
Otsuka (2008) | Verkeerde variabelen |
Putot (2016) | Inclusief ziekenhuis gerelateerde LLWI |
Raz (2003) | Geen (subgroepanalyse) kwetsbare ouderen |
Sliedrecht (2008) | Geen diagnostiek ernst LLWI |
Subramanian (2013) | Mortaliteit 6 weken |
Szafara (2012) | Geen diagnostische accuratesse maten ernst LLWI |
Teramoto (2008) | Geen onderzoek. |
Ticinesi(2016) | Geen ernst LLWI |
Toba (2010) | Geen diagnostische accuratesse maten ernst LLWI |
Vd Steen (2007) | Lange termijn mortaliteit |
Vd Steen (2011) | Geen onderzoek |
Wawruch (2004) | Termijn mortaliteit onduidelijk |
White (1996) | Herkomst patiënten onduidelijk |
Zweig (1990) | Termijn mortaliteit onduidelijk |
Tabel 2b Niet-toegankelijke artikelen – zoekvraag 1b+c Gecompliceerd beloop
Naam auteur (jaartal) | Omschrijving resultaten |
Apisarnthanarak (2007) | Associatie met comorbiditeit, welke niet benoemd |
Tabel 3 Exclusie – zoekvraag 2 Algoritmen en criteria (initiële inclusie: 12)
Naam auteur (jaartal) | Reden exclusie |
Afekouh (2015) | Geen indicatie antibiotica/diagnostische criteria |
Daniel (2017 | Geen diagnostische criteria, algoritme o.i.d. |
Engelhart (2005) | Criteria van McGeer gebruikt |
Fung (2010) | Geen diagnostische criteria, algoritme o.i.d. |
Gonzales-Castillo (2014) | Geen diagnostische criteria, algoritme o.i.d. |
Muder (2004) | Algoritme betreft soort antibiotica |
Mylotte (2005) | Algoritme waarin longfoto aan begin |
Tabel 1 Beoordeling individuele studiekwaliteit voor studies naar diagnostische accuratesse van testen
Studie | Patientselectie | Index test | Referentiestandaard | Doorstroom en timing | Level of evidence* |
Kaye, 2002 | Zijn patiënten random of opeenvolgend geïncludeerd? Is een case-control design vermeden?
Heeft de studie ongepaste exclusie vermeden?
CONCLUSIE: | Zijn de indextest resultaten geïnterpreteerd zonder kennis van de referentiestandaard resultaten? Als er een drempelwaarde is aangehouden, was deze vooraf vastgesteld? CONCLUSIE:
| Is het waarschijnlijk dat de referentiestandaard de indicatie juist classificeert? Zijn de referentiestandaard resultaten geïnterpreteerd zonder kennis van de indextest resultaten? CONCLUSIE: | Was er een gepast interval tussen de indextest(en) en de referentiestandaard? Hebben alle patiënten een referentiestandaard ondergaan? Hebben alle patiënten dezelfde referentiestandaard ondergaan? Zijn alle patiënten geïncludeerd in de analyse? CONCLUSIE: | ZEER LAAG |
Mehr, 2001 | Zijn patiënten random of opeenvolgend geïncludeerd? Is een case-control design vermeden? Heeft de studie ongepaste exclusie vermeden? CONCLUSIE: | Zijn de indextest resultaten geïnterpreteerd zonder kennis van de referentiestandaard resultaten? Als er een drempelwaarde is aangehouden, was deze vooraf vastgesteld? CONCLUSIE:
| Is het waarschijnlijk dat de referentiestandaard de indicatie juist classificeert? Zijn de referentiestandaard resultaten geïnterpreteerd zonder kennis van de indextest resultaten? CONCLUSIE: | Was er een gepast interval tussen de indextest(en) en de referentiestandaard? Hebben alle patiënten een referentiestandaard ondergaan? Hebben alle patiënten dezelfde referentiestandaard ondergaan? Zijn alle patiënten geïncludeerd in de analyse? CONCLUSIE: | LAAG |
Nouvenne, 2016 | Zijn patiënten random of opeenvolgend geïncludeerd? Is een case-control design vermeden? Heeft de studie ongepaste exclusie vermeden? CONCLUSIE: | Zijn de indextest resultaten geïnterpreteerd zonder kennis van de referentiestandaard resultaten? Als er een drempelwaarde is aangehouden, was deze vooraf vastgesteld? CONCLUSIE: | Is het waarschijnlijk dat de referentiestandaard de indicatie juist classificeert? Zijn de referentiestandaard resultaten geïnterpreteerd zonder kennis van de indextest resultaten? CONCLUSIE: | Was er een gepast interval tussen de indextest(en) en de referentiestandaard? Hebben alle patiënten een referentiestandaard ondergaan? Hebben alle patiënten dezelfde referentiestandaard ondergaan? Zijn alle patiënten geïncludeerd in de analyse? CONCLUSIE: | ONDUIDELIJK |
Porfyridis, 2014
| Zijn patiënten random of opeenvolgend geïncludeerd? Is een case-control design vermeden? Heeft de studie ongepaste exclusie vermeden? CONCLUSIE: | Zijn de indextest resultaten geïnterpreteerd zonder kennis van de referentiestandaard resultaten? Als er een drempelwaarde is aangehouden, was deze vooraf vastgesteld? CONCLUSIE: | Is het waarschijnlijk dat de referentiestandaard de indicatie juist classificeert? Zijn de referentiestandaard resultaten geïnterpreteerd zonder kennis van de indextest resultaten? CONCLUSIE: | Was er een gepast interval tussen de indextest(en) en de referentiestandaard? Hebben alle patiënten een referentiestandaard ondergaan? Hebben alle patiënten dezelfde referentiestandaard ondergaan? Zijn alle patiënten geïncludeerd in de analyse? CONCLUSIE: | LAAG |
* Grade-like bepaling van level of evidence: uitgaan van oude EBRO-methode en deze vervolgens, afhankelijk van kwaliteit, op-/afwaarderen.
A1: Meta-analysis of at least 2 independent studies of level A2.
A2: Index test compared to reference test (reference standard); cut-offs were defined a priori (if applicable); independent interpretation of test results; an adequate number of patients were enrolled consecutively; all patients received both tests.
B: Index test compared to reference test, but without all the features mentioned for level A2.
C: Non-comparative studies
NB: Case-control studies will automatically score B
Research question Aanwezigheid pneumonie
Study reference | Study characteristics | Patient characteristics
| Index test (test of interest) | Reference test
| Follow-up | Outcome measures and effect size | Comments |
Porfyridis, 2014 | Type of study: Country: Conflicts of interest: | Inclusion criteria: Exclusion criteria: N=87 Mean age Geslacht: Other important characteristics:
| Describe index test: Klinische verschijnselen: Place of the test in the clinical pathway[1]: Setting: Prior testing: Cut-off point(s):
| Describe reference test: Cut-off point(s): | Endpoint of follow-up: For how many participants were no complete outcome data available? Reasons for incomplete outcome data described? | Outcome measures and effect size (include 95%CI and p-value if available): Koorts, kortademigheid, hoesten: Koorts, kortademigheid, hoesten, WBC>12.000/mm3: CRP: Procalcitonine: |
|
Nouvenne, 2016 | Type of study: Country: Conflicts of interest: | Inclusie criteria: Exclusie criteria: N=455 Mean age ± SD: Sex: Other important characteristics:
| Describe index test: Place of the test in the clinical pathway: Setting: Prior testing: Cut-off point(s): | Describe reference test: Cut-off point(s): | Endpoint of follow-up: For how many participants were no complete outcome data available? Reasons for incomplete outcome data described? | Outcome measures and effect size (include 95%CI and p-value if available): hs-CRP Procalcitonine Multivariate Cox regressie analyse: |
|
Kaye, 2002 | Type of study: Country: Conflicts of interest: | Inclusion criteria: Exclusion criteria: N=67 Mean age ± SD: Sex: Other important characteristics: | Describe index test: Place of the test in the clinical pathway: Setting: Prior testing: Cut-off point(s): | Describe reference test: Cut-off point(s): | Endpoint of follow-up: For how many participants were no complete outcome data available? Reasons for incomplete outcome data described? | Outcome measures and effect size (include 95%CI and p-value if available): <3% vermindering:
| Longfoto alleen bij zieken Zieken: hebben klachten van pneumonie en krijgen longfoto Controles: klachten van niet-respiratoire infectie, geen longfoto Cutoff punt indextest achteraf bepaald |
Mehr, 2001-a | Type of study: Country: Conflicts of interest: | Inclusion criteria: Exclusion criteria: N=2334 episoden Mean age ± SD: Sex: % M / % F Other important characteristics:
| Describe index test: Place of the test in the clinical pathway: Setting: Prior testing: Cut-off point(s): | Describe reference test: Cut-off point(s):
| Endpoint of follow-up: For how many participants were no complete outcome data available? Reasons for incomplete outcome data described? | Outcome measures and effect size (include 95%CI and p-value if available): Crackels: sensitiviteit matig hoog, specificiteit laag Model (temperatuur ≥38.00C, pols (slagen/min), ademhaling ≥30/min, acute verwardheid, verminderde alertheid, leucocyten 1.000/mm3, crackles, wheezes) Model | Voor analyse geldt: mogelijke + waarschijnlijke/zekere pneumonie = pneumonie. Onduidelijk op basis waarvan indeling negatieve, mogelijke of waarschijnlijke pneumonie. |
[1] Replacement: een test ter vervanging van een bestaande test
Triage: een test om te differentiëren voor de bestaande test
Add-on: een test om te differentiëren na de bestaande test
Tabel 1 Uitgangsvraag 1b: Wat is, bij kwetsbare ouderen met verdenking op lage luchtweginfectie, de waarde van de (combinatie van) klinische presentatie, lichamelijk onderzoek en aanvullend onderzoek voor het voorspellen van de ernst van lage luchtweginfectie: gecompliceerd beloop? [1]
Studie | Patiëntselectie | Predictiemodel | Meten | Level of evidence |
Bont, 2008 | De populatie waarop het model is gebaseerd includeerde een passende selectie van patiënten? Werd het model gevalideerd in een andere groep patiënten? CONCLUSIE: | Is het model duidelijk gedefinieerd? Zijn de statische methoden om het model te ontwikkelen en valideren duidelijk omschreven? CONCLUSIE:
| Werden de predictoren en de uitkomstmaat geëvalueerd op geblindeerde wijze? Werden de predictoren en de uitkomstmaat geëvalueerd in de hele, oorspronkelijk geselecteerde, populatie? CONCLUSIE: | ONDUIDELIJK |
Hak, 2005 | De populatie waarop het model is gebaseerd includeerde een passende selectie van patiënten? Werd het model gevalideerd in een andere groep patiënten? CONCLUSION: | Is het model duidelijk gedefinieerd? Zijn de statische methoden om het model te ontwikkelen en valideren duidelijk omschreven? CONCLUSION:
| Werden de predictoren en de uitkomstmaat geëvalueerd op geblindeerde wijze? Werden de predictoren en de uitkomstmaat geëvalueerd in de hele, oorspronkelijk geselecteerde, populatie? CONCLUSIE: | LAAG |
Mehr, 2001 | De populatie waarop het model is gebaseerd includeerde een passende selectie van patiënten? Werd het model gevalideerd in een andere groep patiënten? CONCLUSIE: | Is het model duidelijk gedefinieerd? Zijn de statische methoden om het model te ontwikkelen en valideren duidelijk omschreven? CONCLUSIE:
| Werden de predictoren en de uitkomstmaat geëvalueerd op geblindeerde wijze? Werden de predictoren en de uitkomstmaat geëvalueerd in de hele, oorspronkelijk geselecteerde, populatie? CONCLUSIE: | LAAG |
Naughton, 2000 | De populatie waarop het model is gebaseerd includeerde een passende selectie van patiënten? Werd het model gevalideerd in een andere groep patiënten? CONCLUSIE: | Is het model duidelijk gedefinieerd? Zijn de statische methoden om het model te ontwikkelen en valideren duidelijk omschreven? CONCLUSIE: | Werden de predictoren en de uitkomstmaat geëvalueerd op geblindeerde wijze? Werden de predictoren en de uitkomstmaat geëvalueerd in de hele, oorspronkelijk geselecteerde, populatie? CONCLUSIE: | LAAG |
Rauh, 2016 | De populatie waarop het model is gebaseerd includeerde een passende selectie van patiënten? Werd het model gevalideerd in een andere groep patiënten? CONCLUSIE: | Is het model duidelijk gedefinieerd? Zijn de statische methoden om het model te ontwikkelen en valideren duidelijk omschreven? CONCLUSIE: | Werden de predictoren en de uitkomstmaat geëvalueerd op geblindeerde wijze? Werden de predictoren en de uitkomstmaat geëvalueerd in de hele, oorspronkelijk geselecteerde, populatie? CONCLUSIE: | ONDUIDELIJK |
Steen van der, 2005 | De populatie waarop het model is gebaseerd includeerde een passende selectie van patiënten? Werd het model gevalideerd in een andere groep patiënten? CONCLUSIE: | Is het model duidelijk gedefinieerd? Zijn de statische methoden om het model te ontwikkelen en valideren duidelijk omschreven? CONCLUSIE: | Werden de predictoren en de uitkomstmaat geëvalueerd op geblindeerde wijze? Werden de predictoren en de uitkomstmaat geëvalueerd in de hele, oorspronkelijk geselecteerde, populatie? CONCLUSIE: | LAAG |
Steen van der, 2006 | De populatie waarop het model is gebaseerd includeerde een passende selectie van patiënten? Werd het model gevalideerd in een andere groep patiënten? CONCLUSIE: | Is het model duidelijk gedefinieerd? Zijn de statische methoden om het model te ontwikkelen en valideren duidelijk omschreven? CONCLUSIE:
| Werden de predictoren en de uitkomstmaat geëvalueerd op geblindeerde wijze? Werden de predictoren en de uitkomstmaat geëvalueerd in de hele, oorspronkelijk geselecteerde, populatie? CONCLUSIE: | LAAG |
[1] Reden geen antibiotica?
[2] Geen exclusiecriteria beschreven, ook inclusie palliatieve patiënten?
[3] Alleen patiënten die worden behandeld met antibiotica; reden geen behandeling antibiotica onduidelijk
[1] Tabel gebaseerd op Checklist clinical prediction rules van CASP (Critical Appraisal Skills Programme (http://www.casp-uk.net/))
Tabel 2 Uitgangsvraag 1c: Wat is, bij kwetsbare ouderen met verdenking op lage luchtweginfectie, de waarde van predisponerende factoren voor het voorspellen van gecompliceerd beloop van lage luchtweginfectie?
Studie | Patiëntselectie | Predictiemodel | Meten | Level of evidence |
Bont, 2007 | De populatie waarop het model is gebaseerd includeerde een passende selectie van patiënten? Werd het model gevalideerd in een andere groep patiënten? CONCLUSIE: | Is het model duidelijk gedefinieerd? Zijn de statische methoden om het model te ontwikkelen en valideren duidelijk omschreven? CONCLUSIE: | Werden de predictoren en de uitkomstmaat geëvalueerd op geblindeerde wijze? Werden de predictoren en de uitkomstmaat geëvalueerd in de hele, oorspronkelijk geselecteerde, populatie? CONCLUSIE: | LAAG |
Chan-Curasone, 2007 | De populatie waarop het model is gebaseerd includeerde een passende selectie van patiënten? Werd het model gevalideerd in een andere groep patiënten? CONCLUSIE: | Is het model duidelijk gedefinieerd? Zijn de statische methoden om het model te ontwikkelen en valideren duidelijk omschreven? CONCLUSIE:
| Werden de predictoren en de uitkomstmaat geëvalueerd op geblindeerde wijze? Werden de predictoren en de uitkomstmaat geëvalueerd in de hele, oorspronkelijk geselecteerde, populatie? CONCLUSIE: | LAAG |
Hak, 2005 | Zie tabel 1 |
|
|
|
Mehr, 2001-b | Zie tabel 1 |
|
|
|
Millet, 2015 | De populatie waarop het model is gebaseerd includeerde een passende selectie van patiënten? Werd het model gevalideerd in een andere groep patiënten? CONCLUSIE: | Is het model duidelijk gedefinieerd? Zijn de statische methoden om het model te ontwikkelen en valideren duidelijk omschreven? CONCLUSIE: | Werden de predictoren en de uitkomstmaat geëvalueerd op geblindeerde wijze? Werden de predictoren en de uitkomstmaat geëvalueerd in de hele, oorspronkelijk geselecteerde, populatie? CONCLUSIE: | LAAG |
Naugthon, 2000 | Zie tabel 1 |
|
|
|
Seppa, 2001 | De populatie waarop het model is gebaseerd includeerde een passende selectie van patiënten? Werd het model gevalideerd in een andere groep patiënten? CONCLUSIE: | Is het model duidelijk gedefinieerd? Zijn de statische methoden om het model te ontwikkelen en valideren duidelijk omschreven? CONCLUSIE: | Werden de predictoren en de uitkomstmaat geëvalueerd op geblindeerde wijze? Werden de predictoren en de uitkomstmaat geëvalueerd in de hele, oorspronkelijk geselecteerde, populatie? CONCLUSIE: | ONDUIDELIJK |
Steen van der, 2005 | Zie tabel 1 |
|
|
|
Steen van der, 2006 | Zie tabel 1 |
|
|
|
Tabel 1 Zoekvraag 1b: voorspellen gecompliceerd beloop LLWI klinische presentatie, lichamelijk onderzoek en aanvullend onderzoek
Study reference | Study characteristics | Patient characteristics
| Index test (test of interest) | Reference test
| Follow-up | Outcome measures and effect size | Comments |
PREDICTIEMODELLEN VERPLEEGHUIZEN | |||||||
Mehr, 2001-b | Type of study: Country: Conflicts of interest: | Inclusion criteria: Exclusion criteria: N=1406 episoden LLWI Mean age ± SD: Validatie: Sex: % M / % F Other important characteristics: | Describe index test/model/meetinstrument: Place of the test in the clinical pathway: Setting: Prior testing: Cut-off point(s): | Describe reference test/eindpunt: Cut-off point(s):
| Endpoint of follow-up: For how many participants were no complete outcome data available? Reasons for incomplete outcome data described? | Outcome measures and effect size (include 95%CI and p-value if available): mortaliteit 30 dagen AUC[1] H&L[2] OR geslacht 1.74 (1.24-2.44) | Dataverzameling rondom diagnosefase. 9.2% is ziekenhuisdata i.v.m. hospitalisatie voor evaluatie mogelijk Veel missing data, hoogst aantal: 1020 (O2-saturatie), verder m.n. bij labuitslagen
|
Naughton, 2000 | Type of study: Country: Conflicts of interest: | Inclusion criteria: Exclusion criteria: N=378 episoden Mean age ± SD: Sex: % M / 65.9% F Other important characteristics: | Describe index test/ model/meetinstrument: Place of the test in the clinical pathway: Setting: Prior testing: Cut-off point(s): | Describe reference test/eindpunt: Cut-off point(s): | Endpoint of follow-up: For how many participants were no complete outcome data available? Reasons for incomplete outcome data described? | Outcome measures and effect size (include 95%CI and p-value if available): Mortaliteit 30 dg: AUC OR dementie: 2.51 (1.21-5.58) | Alleen factoren in model die beschikbaar zijn ten tijde diagnose Alleen ontwikkelset, geen validatieset. |
Rauh, 2016 | Type of study: Country: Conflicts of interest: | Inclusion criteria: Exclusion criteria: N=157 (ontwikkelset) (zie Steen van der, 2005 geen antibiotica; huidige studie modelupdate) Mean age ± SD: Sex: % M / % F Other important characteristics: | Describe index test/ model/meetinstrument: Place of the test in the clinical pathway: Setting: Prior testing: Cut-off point(s): | Describe reference test: mortaliteit
Cut-off point(s): N.v.t. | Endpoint of follow-up: 14 dagen
For how many participants were no complete outcome data available? N=2/165 (%)
Reasons for incomplete outcome data described? Mortaliteitsstatus ontbreekt (n=1) | Outcome measures and effect size (include 95%CI and p-value if available): Mortaliteit c-statistic Sensitiviteit en specificiteit H&L
| Alleen dementiepatienten Mortaliteit ontwikkelset en validatieset 2 afwijkend van validatieset 1 en bovenstaande studies Reden geen antibiotica? Exclusie i.v.m. palliatieve patiënten? Dementiescore totale populatie (met+zonder AB) indien ontbrekend voor subpopulatie in validatieset BANS-S: min=7; max=28) Tijdstip dataverzameling: |
Steen vd, 2005 | Type of study: Country: Conflicts of interest: | Inclusion criteria: Exclusion criteria: N=706 (n=541 AB+; n=165 AB-) Mean age ± SD: Sex: % M / % F Other important characteristics: | Describe index testen: Place of the test in the clinical pathway: Setting: Prior testing: Cut-off point(s): | Describe reference test: Cut-off point(s): | Endpoint of follow-up: For how many participants were no complete outcome data available? Reasons for incomplete outcome data described? | Outcome measures and effect size (include 95%CI and p-value if available): Mortaliteit 7 dagen AB+ AB- OR eetafhankelijkheid 2.4 (1.5-3.8) | Alleen psychogeriatrie (97% dementie) AB+: 90% curatieve reden, 10% symptoombestrijding Kwantitatieve kenmerken model niet gepresenteerd. Tijdstip dataverzameling: z.s.m. na behandelingsbeslissing |
Steen vd, 2006 | Type of study: Country: Conflicts of interest: | Ontwikkelset: zie Steen vd, 2005 Exclusie: Validatieset (subpopulatie zie Mehr, 2001-b): Exclusie criteria: Ontwikkel: n=541 Mean age ± SD: 85.6 ±8.0 Sex: % M / F Other important characteristics:
| Describe index test: Model 2 (geslacht, ademhaling, problemen ademhaling, hoesten, pols, verminderde alertheid, onvoldoende vochtopname, eet afhankelijkheid, mobiliteit afhankelijkheid) Meetinstrument (geslacht, ademhaling, problemen ademhaling, pols, verminderde alertheid, vochtopname, eet afhankelijkheid, decubitus) Place of the test in the clinical pathway[3]: Setting: Prior testing: Cut-off point(s): | Describe reference test: Cut-off point(s):
| Endpoint of follow-up: For how many participants were no complete outcome data available? Reasons for incomplete outcome data described? | Outcome measures and effect size (include 95%CI and p-value if available): Mortaliteit AUC H&L Toepassen Naughton-instrument Toepassen PS OR geslacht 2.6 (1.7-4.0) | Verschillen tussen ontwikkel en validatiepopulatie m.b.t. ernst ziekte, ernst dementie, parenterale AB, hospitalisatie Tijdstip dataverzameling: tijdens diagnosefase
|
PREDICTIEMODELLEN 1e LIJN | |||||||
Bont, 2007 | Type of study: Country: Conflicts of interest: | Inclusion criteria: Exclusion criteria: ontwikkel n=3166 episoden Mean age ± SD: Sex: % M / % F Other important characteristics: | Describe index test/ model/meetinstrument: Place of the test in the clinical pathway: Setting: Prior testing: Cut-off point(s):
| Describe reference test/endpoint: Cut-off point(s): | Endpoint of follow-up: For how many participants were no complete outcome data available? Reasons for incomplete outcome data described?
| Outcome measures and effect size (include 95%CI and p-value if available): Eindpunt: AUC Sensitiveit/specificiteit -H-L
|
|
Hak, 2005 | Type of study: Country: Conflicts of interest: | Inclusion criteria: Exclusion criteria: N=455 Mean age ± SD: 75.0 (±8.6) jr Sex: 45% M / % F Other important characteristics:
| Describe index test/ model/meetinstrument: Place of the test in the clinical pathway: Setting: 1e lijn Prior testing: Cut-off point(s): | Describe reference test/endpoint: Cut-off point(s):
| Endpoint of follow-up: For how many participants were no complete outcome data available? Reasons for incomplete outcome data described? | Outcome measures and effect size (include 95%CI and p-value if available): Eindpunt: Totale populatie: Pneumonie: Geen pneumonie
| M.n. predisponerende factoren Diagnose pneumonie: Alleen uitkomsten m.b.t. ontwikkelpopulatie Aantal morbiditeit-eindpunten komen terug in model. Keuze morbiditeit-eindpunten realistisch? Weging van de factoren in model onduidelijk. |
KLINISCHE MEETINSTRUMENTEN VERPLEEGHUIS | |||||||
Geen studies gevonden | |||||||
KLINISCHE MEETINSTRUMENTEN 1E LIJN | |||||||
Bont, 2008
| Type of study: Country: Conflicts of interest: | Inclusion criteria: Exclusion criteria: N=315 (waarvan 17 inclusie op basis van sterke verdenking) Mean age ± SD: 77.3 Sex: % M / % F Other important characteristics: | Describe index test/ model/meetinstrument: Place of the test in the clinical pathway: Setting: Prior testing: Cut-off point(s): | Describe reference test/endpoint: Cut-off point(s): | Endpoint of follow-up: For how many participants were no complete outcome data available? Reasons for incomplete outcome data described? | Outcome measures and effect size (include 95%CI and p-value if available): -mortaliteit ≤30dg: 3.5%
| Eerste lijn: kwetsbare ouderen? CRB-65 gescoord in diagnosefase |
[1] Area Under the Curve
[2] Hosmer-Lemeshow, een p≥0.05 betekent dat het model goed ‘fit’
[3] Replacement: een test ter vervanging van een bestaande test
Triage: een test om te differentiëren voor de bestaande test
Add-on: een test om te differentiëren na de bestaande test
[4] Hosmer-Lemeshow goodness of fitness c-statistic
[5] Area Under Curve
Tabel 2 Zoekvraag 1c: predisponerende risicofactoren gecompliceerd beloop LLWI
Study reference | Study characteristics | Patient characteristics 2 | Risicofactoren en eindpunt | Follow-up | Outcome measures and effect size 4 (multivariaat) | Comments |
Verpleeghuis | ||||||
Chan-Curasone, 2007 | Type of study: Setting: verpleeghuis Country: Canada Conflicts of interest: | Inclusion criteria: Exclusion criteria: N=353 Age ± SD ( geen gegevens totale populatie: Sex (idem): Other important characteristics: | Beschrijf risicofactoren: Eindpunt
| Length of follow-up: Incomplete outcome data:
| Outcome measures and effect size (include 95%CI and p-value if available): Hospitalisatie: 21.9% Mortaliteit: 9.2%
| Hospitalisatie: |
Van der Steen (2005) | Zie boven | Zie boven | Zie boven | Zie boven | Outcome measures and effect size (include 95%CI and p-value if available): Predisponerende risicofactoren bij antibioticagebruik: Predisponerende risicofactoren geen antibioticagebruik: |
|
Van der Steen (2006) | Zie boven | Zie boven | Zie boven | Zie boven | Outcome measures and effect size (include 95%CI and p-value if available): Significante predisponerende factoren: |
|
Mehr (2001-b) | Zie boven
| Zie boven
| Zie boven | Zie boven
| Outcome measures and effect size (include 95%CI and p-value if available): Significante predisponerende factoren: |
|
Naughton (2000) | Zie boven | Zie boven
| Beschrijf risicofactoren: Eindpunt
| Length of follow-up: Incomplete outcome data: | Outcome measures and effect size (include 95%CI and p-value if available): Significante predisponerende factoren: |
|
1e lijn | ||||||
Bont (2007) | Zie boven | Zie boven | Zie boven | Zie boven | Outcome measures and effect size (include 95%CI and p-value if available): Significante predisponerende factoren: Niet-significante predisponerende factoren: geslacht, COPD/emfyseem/astma, neoplasme, myocard infarct, angina pectoris, CVA, dementie, neurologische ziekte, nierziekte, leverziekte |
|
Millet (2015) | Type of study: Setting: 1e lijn Country: UK Conflicts of interest: | Inclusion criteria: Exclusion criteria: N=43.576 episoden Age ± SD 81 Sex 46.6% M/ % F: Other important characteristics:
| Beschrijf risicofactoren: Eindpunt
| Length of follow-up: Incomplete outcome data:
| Outcome measures and effect size (include 95%CI and p-value if available): Hospitalisatie: 76.5% Significante predisponerende risicofactoren (gecorrigeerd voor leeftijd en geslacht): Comorbiditeit: Kwetsbaarheid Gezondheidsgedrag Niet-significante predisponerende risicofactoren: CVA, neurologische ziekte |
|
Seppa, 2001 | Type of study: Setting: 1e lijn Country: Conflicts of interest: ?
| Inclusion criteria: Exclusion criteria: N=950 Median age ± SD: Sex: % M / % F Other important characteristics: | Beschrijf risicofactoren Eindpunt
| Length of follow-up: Incomplete outcome data:
| Outcome measures and effect size (include 95%CI and p-value if available): Mortaliteit: 4.1% Significante predisponerende factoren: acute verergering comorbide aandoeningen RR 2.8 (1.4-5.6) Niet-significante predisponerende factoren: leeftijd
| Uitkomsten longfoto: 61% pneumonie, 13% vermoedelijk pneumonie
|