Passende maatregelen voor luchtwegvirus uitbraken

Laura van Buul, Daisy Kolk, Meriam Janssen, Sascha Bolt, Iris van der Horst, Charlotte Vullings, Paul van Houten, Katrien Luijkx, Martin Smalbrugge

De abstractcommissie heeft op verzoek van de congrescommissie twaalf abstracts geselecteerd die tijdens het Verenso voorjaarcongres 'Medisch-ethische dilemma's' op 13 juni 2024 middels een fysieke presentatie gepresenteerd werden. Onderstaand abstract was daar een van.

Introductie

Tijdens de Coronapandemie zijn verpleeghuizen op meerdere vlakken hard getroffen. Verschillende maatregelen zijn ingezet om verspreiding van COVID-19 te voorkómen. Deze maatregelen kennen, naast voordelen op het gebied van infectiepreventie, ook nadelen voor ervaren kwaliteit van leven voor bewoners en naasten, en ervaren kwaliteit van werken voor zorgprofessionals.

Doel van het onderzoek

De CIAO studie beoogt inzicht te geven in wat passende maatregelen zijn om uitbraken van COVID-19, Influenza en toekomstige pandemieën in verpleeghuizen te voorkómen en bestrijden. Met ‘passend’ wordt bedoeld: zowel zinvol om een uitbraak te voorkómen/bestrijden, als proportioneel ten aanzien van kwaliteit van leven en werken.

Methode

De CIAO studie bestaat uit drie pijlers. In pijler 1 is middels groepsinterviews een survey afgenomen in 32 verpleeghuisorganisaties verspreid over Nederland, om hun voorbereiding op uitbraken van COVID-19, Influenza en toekomstige pandemieën in kaart te brengen (winter 2023). In pijler 2 zijn 24 uitbraken in 14 van deze organisaties prospectief gevolgd (februari-maart 2023), om te onderzoeken in hoeverre zij het infectiepreventie en -bestrijding (IP&B) beleid succesvol hebben kunnen uitvoeren, en wat daarbij belemmerende en bevorderende factoren waren. In pijler 3 zijn 10 focusgroepen gehouden met bewoners, naasten en zorgprofessionals, met als doel inzicht te krijgen in het draagvlak voor verschillende maatregelen in verschillende uitbraakscenario’s.

Resultaten

In de Coronapandemie hebben zorgorganisaties veel kennis en ervaring opgedaan met IP&B. De mate waarin zij voorbereid zijn op toekomstige uitbraken is echter wisselend, en ook zijn er tussen én binnen organisaties verschillen in ingezette maatregelen bij uitbraken. De uitvoering van het IP&B beleid wordt beïnvloed door: beschikbaarheid/bereikbaarheid van materialen en protocollen, vaardigheden en kennis, toe- en aanpasbaarheid van maatregelen, draagvlak voor maatregelen, ondersteuning en samenwerking, en communicatie. Maatregelen worden door bewoners, naasten en zorgprofessionals verschillend ervaren. Bewoners hielden zich graag aan maatregelen om de kans op besmetting of overdracht te minimaliseren. Naasten zouden graag meer betrokken willen worden bij besluitvorming. Zorgprofessionals leggen vaak de prioriteit bij kwaliteit van leven en geven daarbij aan regelmatig dilemma’s te ervaren bij het inzetten van maatregelen.

Conclusies/discussie

De kennis en ervaring die zorgorganisaties hebben opgedaan tijdens de Coronapandemie is nog onvoldoende omgezet naar beleid ter voorbereiding op nieuwe epidemieën/pandemieën. Zorgorganisaties zoeken naar een balans tussen het belang van maatregelen enerzijds en kwaliteit van leven en werken anderzijds, en hebben daarbij behoefte aan meer aandacht voor individuele situaties (maatwerk). De inzichten uit de CIAO studie kunnen zorgorganisaties ondersteunen en handvatten bieden voor doorontwikkeling van het IP&B beleid.

Auteurs

Dr. Laura van Buul, senior onderzoeker, UNO Amsterdam, afdeling Ouderengeneeskunde, Amsterdam UMC
Dr. Daisy Kolk, postdoc-onderzoeker, UNO Amsterdam, afdeling Ouderengeneeskunde, Amsterdam UMC
Dr. Meriam Janssen, Tranzo, senior onderzoeker, academische werkplaats ouderen, Tilburg University
Dr. Sacha Bolt, Tranzo, senior onderzoeker, academische werkplaats ouderen, Tilbirg University
Iris van der Horst, junior onderzoeker, UNO Amsterdam, afdeling Ouderengeneeskunde, UNO Amsterdam, Amsterdam UMC
Charlotte Vullings, junior onderzoeker, UNO Amasterdam, afdeling Ouderengeneeskunde, Amsterdam UMC
Dr. Paul van Houten, specialist ouderengeneeskunde, ABR Zorgnetwerk Noord-Holland/Flevoland
Prof. dr. Katrien Luijkx, hoogleraar mensgerichte ouderenzorg en maatschappelijke impact, Tranzo, academische werkplaats ouderen, Tilburg University
Prof. dr. Martin Smalbrugge, hoogleraar ouderengeneeskunde, UNO Amsterdam, afdeling Ouderengeneeskunde, Amsterdam UMC