Potentiële onder- en overbehandeling met medicatie

bepaald met de ReNeWAL criteria bij verpleeghuisbewoners met een beperkte levensverwachting en polyfarmacie: een cross-sectioneel onderzoek

Marlies Dijk, Eefje Sizoo, Soraya Ahmadi, Rob van Marum, Martin Smalbrugge, Jacqueline Hugtenburg

De abstractcommissie heeft op verzoek van de congrescommissie twaalf abstracts geselecteerd die tijdens het Verenso voorjaarcongres 'Medisch-ethische dilemma's' op 13 juni 2024 middels een fysieke presentatie gepresenteerd werden. Onderstaand abstract was daar een van.

Introductie

Door middel van een Delphi-consensusstudie zijn de STOPP/START criteria uit 2015 aangepast aan oudere verpleeghuisbewoners met een beperkte levensverwachting van 1,5-2 jaar. Dit resulteerde in de ´Represcribing for older Nursing home residents With A Limited life expectancy (ReNeWAL)´ criteria, bestaande uit 132 criteria: 98 stopoverwegingen en 34 startoverwegingen.

Doel van het onderzoek

Het bepalen van:

1. de potentiële onder- en overbehandeling met medicatie bij verpleeghuisbewoners met een beperkte levensverwachting en polyfarmacie met gebruik van de ReNeWAL criteria, en
2. het absolute verschil in passende prescripties tussen de ReNeWAL criteria en de STOPP/START criteria uit 2015.

Methode

Er werd een cross-sectioneel onderzoek uitgevoerd met gebruik van de medische dossiergegevens van oudere verpleeghuisbewoners (> 65 jaar) met polyfarmacie en een beperkte levensverwachting. Potentiële onder- en overbehandeling met medicatie werd geïdentificeerd aan de hand van de ReNeWAL criteria en de STOPP/START criteria uit 2015.

Resultaten

Uit een voorlopige analyse van de medische dossiers van 51 verpleeghuisbewoners bleek dat er in totaal 600 medicatievoorschriften waren, met een gemiddeld aantal van 12 medicijnen per patiënt. Met de ReNeWAL-criteria werden 288 gevallen van potentieel niet passend voorschrijven geïdentificeerd: 214 mogelijke overbehandeling en 74 mogelijke onder-behandeling. Met de STOPP/START criteria uit 2015 werd een significant lager aantal gevallen van potentieel niet passend voorschrijven geïdentificeerd: 194 gevallen (p <0,001, 95% CL 1,44-2,43), waarvan 107 mogelijke overbehandeling en 87 mogelijke onder-behandeling. Bij screening met de ReNeWAL criteria was er bij 86,3% van de verpleeghuisbewoners sprake van tenminste één geval van mogelijke overbehandeling en bij 80% van de verpleeghuisbewoners kwam ten minste één geval van mogelijke onder-behandeling voor.

Conclusie

We vonden een hoge prevalentie van potentiële onder- en overbehandeling met medicatie bij verpleeghuisbewoners met een beperkte levensverwachting en polyfarmacie, wat duidelijk mogelijkheden geeft voor ‘represcribing’ in deze populatie. Het gebruik van de ReNeWAL criteria resulteert in een hoger detectiepercentage van potentiële overbehandeling met medicijnen bij verpleeghuisbewoners met een beperkte levensverwachting en polyfarmacie, vergeleken met de STOPP/START criteria uit 2015. Dat de STOPP/START criteria uit 2015 een hoger detectiepercentage van potentiële onder-behandeling met medicijnen heeft is te verklaren doordat de startoverwegingen van de ReNeWAL criteria strikter zijn ten opzichte van de START-criteria van de STOPP/START criteria uit 2015. 

Auteurs

• Marlies Dijk, aioto ouderengeneeskunde, Amsterdam UMC, afdeling Ouderengeneeskunde

• Eefje M. Sizoo MD, PhD, senior onderzoeker en docent , Amsterdam UMC, afdeling Ouderengeneeskunde, locatie Vrije Universiteit Amsterdam

• Soraya Ahmadi BSc, Amsterdam UMC, afdeling Ouderengeneeskunde, locatie Vrije Universiteit Amsterdam

• Rob J. van Marum MD, PhD, bijzonder hoogleraar 'farmacotherapie bij ouderen', Amsterdam UMC, afdeling Ouderengeneeskunde,  locatie Vrije Universiteit Amsterdam / Afdeling klinische farmacologie, Jeroen Bosch Ziekenhuis, 's-Hertogenbosch

• Martin Smalbrugge MD, PhD,  hoogleraar ouderengeneeskunde, Amsterdam UMC, afdeling Ouderengeneeskunde, locatie Vrije Universiteit Amsterdam

• Jacqueline G. Hugtenburg PharmD, PhD, hoogleraar ziektepreventie, Amsterdam UMC, Public Health, Aging & Later Life,/ Afdeling Klinische Farmacologie en Apotheek, Amsterdam UMC, locatie Vrije Universiteit Amsterdam