Persoonlijkheidsproblematiek in de gerontopsychiatrie

De MAPPING-2 studie

Ankie Suntjens, Roeslan Leontjevas, Anne van den Brink, Richard Oude Voshaar, Raymond Koopmans, Debby Gerritsen

Tijdens het Verenso najaarscongres kregen de opleidingsinstituten de ruimte om recent wetenschappelijk onderzoek te presenteren. Onderstaand onderzoek is daar een van.

Bij gerontopsychiatrie (GP)-verpleeghuisbewoners spelen er problemen in meerdere domeinen, waarbij chronische psychiatrische problematiek op de voorgrond staat. Uit de eerdere MAPPING-studie blijkt dat er in deze groep vaak sprake is van persisterende neuropsychiatrische symptomen (90%), zoals prikkelbaarheid, agitatie, somberheid en angst. Ook blijkt dat persoonlijkheidsstoornissen vaak voorkomen (44%). We weten dat persoonlijkheidsproblematiek een negatieve invloed kan hebben op de kwaliteit van leven van bewoners zelf en op hun omgeving. Het gedrag dat hiermee samenhangt wordt ook als uitdagend ervaren door zorgteams. Er is echter nog weinig onderzoek verricht naar persoonlijkheidsproblematiek binnen de GP-doelgroep. Het doel van het MAPPING-2 project is om meer inzicht te krijgen in de persoonlijkheidskenmerken van GP-verpleeghuisbewoners, en de mogelijke samenhang met neuropsychiatrische symptomen en specifieke zorgbehoeften.

Voor het kwantitatieve gedeelte van het project gebruiken we de MAPPING-database, waarin gegevens zijn verzameld van 142 bewoners van 17 GP-afdelingen verspreid door Nederland. Persoonlijkheid werd gemeten middels de Hetero-Anamnestische Persoonlijkheidsvragenlijst (HAP). We vergeleken twee verschillende perspectieven: het perspectief van naasten over de premorbide persoonlijkheid (HAP) en van verzorgenden over de huidige persoonlijkheidskenmerken (HAP-t; tegenwoordige tijd). Neuropsychiatrische symptomen werden gemeten met de Neuropsychiatrische Inventarisatie (NPI). Voor onze kwalitatieve studie interviewen we GP-bewoners met persoonlijkheidsproblematiek, hun zorgteams en andere (ervarings)deskundigen. Wat is voor deze betrokkenen belangrijk? En hoe kunnen we het welbevinden van bewoners met persoonlijkheidsproblematiek en hun zorgverleners bevorderen? Als resultaat van deze mixed-methods studie beogen we concrete aanbevelingen voor de praktijk te formuleren, over de (h)erkenning van en omgang met persoonlijkheidsproblematiek op deze afdelingen.

In onderstaande video bespreken we de eerste resultaten en de geplande vervolgonderzoeken van het MAPPING-2 project. 

Lees ook het artikel: Personality assessment in nursing home residents with mental and physical multimorbidity: two informant perspectives 

Auteurs

• A.F. (Ankie) Suntjens,  aios ouderengeneeskunde en promovendus (aioto), Universitair Kennisnetwerk Ouderenzorg Nijmegen (UKON), afdeling Eerstelijnsgeneeskunde, Radboudumc, Nijmegen
• Dr. R. (Roeslan) Leontjevas, senior onderzoeker, Universitair Kennisnetwerk Ouderenzorg Nijmegen (UKON), afdeling Eerstelijnsgeneeskunde, Radboudumc, Nijmegen; afdeling Psychologie, Open Universiteit, Heerlen
• Dr.  A.M.A. (Anne) van den Brink, specialist ouderengeneeskunde en hoofd VOSON, afdeling Eerstelijnsgeneeskunde, Radboudumc, Nijmegen
• Prof. dr. R.C.(Richard) Oude Voshaar, hoogleraar Ouderenpsychiatrie, afdeling Ouderenpsychiatrie, Universitair Medisch Centrum Groningen, Groningen
• Prof. dr. R.C.TM. (Raymond) Koopmans, hoogleraar Ouderengeneeskunde, Universitair Kennisnetwerk Ouderenzorg Nijmegen (UKON), afdeling Eerstelijnsgeneeskunde, Radboudumc, Nijmegen; stichting De Waalboog, Nijmegen
  Prof. dr. D.L. (Debby) Gerritsen, hoogleraar Welbevinden in de langdurige zorg, Universitair Kennisnetwerk Ouderenzorg Nijmegen (UKON), afdeling Eerstelijnsgeneeskunde, Radboudumc, Nijmegen