EuGMS Congres 2024 - belicht vanuit aios ouderengeneeskunde

From Healthy Ageing to Complex Needs in Older Adults

Else Spierings, Jaclyn van Straaten, Janette van Wulfften Palthe

Van 18 tot en met 20 september vond de 20e editie van het European Geriatric Medicine Society (EuGMS) congres plaats in Valencia. Aios ouderengeneeskunde, opleiders en afgevaardigden van SBOH reisden vanuit heel Nederland af naar Spanje om het congres bij te wonen.

Dit jaar was het thema ‘From Healthy Ageing to Complex Needs in Older Adults’. Tijdens het congres lag de nadruk op de mogelijkheden die innovaties bieden voor nieuwe klinische toepassingen. Zo helpt het vakgebied biogerontologie artsen en wetenschappers beter te begrijpen hoe veroudering vertraagd kan worden, met als doel de 'gezondheidsduur' te verlengen in plaats van alleen de levensduur. Ook het gebruik van artificiële intelligentie (AI) kwam herhaaldelijk aan bod. Een belangrijk uitgangspunt hierbij is dat, gezien de diversiteit in het verouderingsproces, niet alleen onze behandelstrategieën moeten worden gepersonaliseerd, maar ook onze preventiestrategieën voortdurend afgestemd moeten worden op nieuwe inzichten en veranderende omstandigheden. Hieronder worden twee congreslezingen uitgelicht die van belang zijn voor de ouderengeneeskunde, met nadruk op preventie en vroege interventie.

Diabetes Mellitus 2 zorg gebaseerd op fenotype

Serdar Ozkok, geriater aan de Universiteit van Istanbul, benadrukte het belang van de op fenotypes gebaseerde zorg bij ouderen met diabetes mellitus type 2. Wegens de toenemende vergrijzing neemt het aantal ouderen met diabetes mellitus type 2 toe. Ouderen met diabetes lopen een verhoogd risico op complicaties zoals hart- en vaatziekten, cognitieve achteruitgang en functieverlies, wat hun kwetsbaarheid verder vergroot. Hij pleit om de verschillende fenotypes van diabetes te herkennen om de medicamenteuze behandeling te optimaliseren en de complicaties te beperken. Door ouderen met diabetes te categoriseren in metabole fenotypes kunnen behandelingen worden afgestemd op hun specifieke behoeften.

De studies van Bahat et al. en Sinclair et al. richten zich op het identificeren van metabole fenotypes bij kwetsbare ouderen met diabetes en bieden evidence-based aanbevelingen voor behandeling op basis van fenotypes.^1,2 Er wordt onderscheid gemaakt tussen het anorectisch-ondervoede (AM) fenotype, gekenmerkt door ondervoeding en gewichtsverlies, en het sarcopene obese (SO) fenotype, waarbij obesitas gepaard gaat met spierafbraak. Beide studies baseren hun aanbevelingen op klinische observaties en literatuuronderzoek naar de impact van deze fenotypes op behandeluitkomsten en complicatierisico’s.

Bij het AM-fenotype wordt aangeraden om minder strikte glykemische doelen na te streven met als prioriteit het vermijden van gewichtsverlies en optreden van hypoglykemieën. Middelen die gewichtsverlies veroorzaken, zoals SGLT2-remmers, dienen te worden vermeden. Voor het SO-fenotype wordt een meer strikte glykemische controle aanbevolen, waarbij gewichtsverlies en cardiovasculaire voordelen centraal staan. Hier kunnen SGLT2-remmers en GLP-1 receptoragonisten worden ingezet om zowel de glucosecontrole te verbeteren als gewicht te verminderen.

Voor de Nederlandse praktijk betekent dit dat behandeling van kwetsbare ouderen met diabetes mellitus type 2 verder gepersonaliseerd kan worden. Het standaardiseren van fenotypering in diabeteszorg kan leiden tot betere behandeluitkomsten, vooral bij patiënten met een verhoogd risico op ondervoeding of sarcopenie. Deze aanpak biedt kansen om complicaties te verminderen en de kwaliteit van leven te verbeteren.

Oorzaken van onnodige spoedverwijzingen van het verpleeghuis naar het ziekenhuis

Joseph Ouslander, hoogleraar geriatrie aan de Universiteit van Florida, sprak over zinnige zorg en zorgkosten in de langdurige zorg. Het INTERACT-programma (Interventions to Reduce Acute Care Transfers) werd ontwikkeld om spoedverwijzingen vanuit verpleeghuizen naar het ziekenhuis te analyseren en onnodige ziekenhuisopnames te identificeren en te voorkomen. Het programma biedt verpleeghuizen onder andere gestructureerde, restrospectieve evaluatiemiddelen en scholing.

In het artikel van Ouslander et al. worden root cause analyses besproken van 64 verpleeghuizen in de Verenigde Staten die het INTERACT-programma hebben geïmplementeerd.³ De resultaten toonden aan dat 23% van de spoedverwijzingen potentieel voorkomen had kunnen worden. Veelvoorkomende oorzaken waren dat aandoeningen eerder herkend en behandeld hadden kunnen worden binnen het verpleeghuis. Daarnaast bleek dat vroegtijdige gesprekken met patiënten en hun familie over advanced care planning ook hadden kunnen bijdragen aan het voorkomen van onnodige spoedverwijzingen.

Dit onderstreept het belang van gesprekken over persoonlijke wensen en passende zorg. Het zou waardevol zijn om in Nederland te onderzoeken welk percentage spoedverwijzingen mogelijk vermeden kan worden en wat de onderliggende oorzaken zijn. Zinnige en betaalbare zorg staat immers ook hier centraal, en door internationale strategieën te vergelijken, kunnen we gezamenlijk streven naar betere zorguitkomsten. 

Auteurs

• E.J.W. (Else) Spierings, aios ouderengeneeskunde
• J. (Jaclyn) van Straaten, aios ouderengeneeskunde
• J.E. (Janette) van Wulfften Palthe, aios ouderengeneeskunde