Woord voorzitter

Praten over de toekomst

Nienke Nieuwenhuizen

Laatst keek ik weer eens naar een TEDtalk. Deze TEDtalk was getiteld ‘How not to be ignorant about the world’ en werd gegeven door epidemioloog prof. Hans Rosling. Hij vertelde daarin prachtig hoe beeldvorming in zijn werk gaat en welke verkeerde denkbeelden ten grondslag liggen aan een bepaald beleid. 

Dit maakt dat we een verkeerd beeld hebben van de werkelijkheid. Hij gaf daarvoor drie redenen:

• persoonlijke bias; we denken dat onze ervaringen de werkelijkheid tonen
• nieuws bias; we denken dat wat in de media gezegd wordt waar is
• we maken gebruik van verouderde data door ons te baseren op (oude) data van onder meer scholen en media.

In zijn presentatie ging het over onze perceptie van welvaart in de wereld. Maar wij zouden natuurlijk ook eens kunnen kijken naar de percepties en overtuigingen over verpleeghuiszorg. Welke overtuigingen zijn er? U weet waarschijnlijk net zo goed als ik dat de gemiddelde Nederlander niet veel weet van wat zich afspeelt achter de muren van het verpleeghuis. Ook is er weinig kennis van onze doelgroep en welke problemen onze patiënten nu echt hebben. Of wat specialisten ouderengeneeskunde eigenlijk doen.

Tegelijkertijd is het natuurlijk goed om na te denken over welke overtuigingen we zelf nog hebben die niet meer overeenkomen met de werkelijkheid. Werken we efficiënt en volgens de actuele standaard? Zijn onze kosten in overeenstemming met de baten? Staan wij echt open voor samenwerking met huisartsen? En hoe staat het eigenlijk met de kwaliteit van advance care planning of de procedures rond euthanasie?

Alleen door metingen, onderzoeken of peilingen kunnen we daar wat meer licht op laten schijnen. Anderzijds kan het verzamelen van data ook angst aanjagen. Geven de gegevens die we verzamelen antwoord op de vragen die we hebben? En wie gaat er allemaal gebruik maken van die data en met welke redenen? De werkelijkheid is divers en die moet je misschien wel niet willen verengen tot metingen. Toch zullen we voorlopig nog mee moeten in de meetmaatschappij.

Hoeveel actuele data is er eigenlijk beschikbaar? Kunnen we de gegevens die er zijn, koppelen? Kunnen we kleine onderzoeksvragen formuleren en starten met het verzamelen van actuele data? En zo ja, waarom hebben we dat niet al lang gedaan? Data helpt om het gesprek te kunnen voeren over nut en noodzaak en het helpt ongefundeerde overtuigingen te bestrijden. Antwoorden op de goede vragen kunnen helpen om beter te anticiperen op de toekomst. Mits deze in het goede perspectief worden geplaatst. Daarom is het belangrijk om vanuit onze beroepsgroep actief deel te nemen aan het formuleren van de vragen en het zoeken van de antwoorden. De tijd lijkt rijp om samen op zoek te gaan naar antwoorden die daadwerkelijk bijdragen aan de kwaliteit van leven van onze patiëntengroep. Een groep die meestal buiten de boot valt als het gaat om onderzoek, krijgt eindelijk de aandacht die ze verdient. We realiseren ons steeds meer dat onderzoek in zorginstellingen vele kansen biedt door de concentratie van mensen en de organisatievorm die daar omheen is gecreëerd. En daarnaast is het ook nog eens uiterst interessant, omdat er de mogelijkheid is om interdisciplinair te kijken naar gezondheid. Gelukkig zien we daarvan mooie initiatieven in Nederland.

Toch zullen we voorlopig nog mee moeten in de meetmaatschappij

Het is goed om te zien dat er steeds meer netwerken ontstaan tussen universiteiten en zorginstellingen die zich verenigen voor een gezamenlijke doelstelling: onderzoek doen en kennis delen. Onderzoeksvragen vanuit de werkvloer en dichtbij de praktijk zijn het resultaat. En dat is toch ook waar al die gegevens voor gebruikt moeten worden; een bijdrage leveren aan het werken en zorgen voor goede zorg voor onze kwetsbare medemens.

Ligt voor ons de uitdaging om de juiste vragen te stellen en een bijdrage te leveren aan de verzameling van nuttige informatie. Dat maakt dat iedere professional bereid zou moeten zijn om de soms vervelende werkzaamheden die daarbij horen zo goed mogelijk uit te voeren. En misschien is het tijd om een eenduidige manier van registreren aan te gaan. Niet elke instelling een ander dossier, maar landelijk één dossier. Net zoals in België Interrai top down wordt geïmplementeerd. Zou u bereid zijn uw eigen overtuigingen wat aan te passen om te komen tot de meest optimale dataverzameling? Om met Rosling te eindigen; als je iets wilt zeggen over de toekomst, moet je eerst weten hoe het heden eruit ziet.