Martin Smalbrugge is voorzitter van de RAILZ-werkgroep Antimicrobial stewardship (AMS). Met de handreiking AMS wordt specialisten ouderengeneeskunde een houvast geboden rondom een werkwijze om rationeel antimicrobiële medicatie voor te schrijven, en daarop te reflecteren, in de langdurige zorg voor ouderen.
“Het thema antimicrobial stewardship leeft. Het past bij het nadenken over duurzaam houden van de gezondheidszorg. Tegelijk zie ik dat het concreet implementeren een uitdaging is. Daarbij verschillen de lokale contexten waarin de handreiking moet passen. We proberen daarom goede implementatieproducten te ontwikkelen.”
“Antimicrobial stewardship is een Engelse term die zich niet goed laat vertalen. Je zou het kunnen omschrijven als een samenhangend geheel van maatregelen dat bijdraagt aan het rationeel voorschrijven van antimicrobiële medicatie.In ziekenhuizen is het al lang een ingeburgerde term en in de langdurige zorg ook meer en meer. Antimicrobial stewardship heeft als doel te voorkomen dat er onnodig antimicrobiële medicatie – en in het bijzonder antibiotica – wordt voorgeschreven. Zo kunnen we antibioticaresistentie voorkomen en kunnen we de huidige antibiotica langer gebruiken. Dat is heel belangrijk, omdat er minder nieuwe ontwikkeld worden. Ook in het kader van klimaatduurzaamheid is het slim dat we antibiotica rationeel én daardoor minder gaan voorschrijven. Zo komen er minder antibioticaresten in het milieu terecht, en uiteindelijk ook in het oppervlakte- en grondwater. AMS heeft dus een heel breed doel.”
“De handreiking bevindt zich momenteel in de commentaarfase. Tijdens het schrijven van de concepthandreiking, hebben we de praktijkgids van de Stichting Werkgroep Antibioticabeleid (SWAB) als basis gebruikt en passen die aan voor de langdurige zorg. Daarbij beperken we ons in de Verenso handreiking AMS tot de drie belangrijkste infecties in de langdurige zorg waarvoor antibiotica worden voorgeschreven: urineweginfecties, lage luchtweginfecties en huidinfecties.”
“De werkgroep bestaat naast mij uit drie specialisten ouderengeneeskunde, een apotheker, een medisch microbioloog en een internist-infectioloog van de SWAB. Ons proces wordt ondersteund door een beleidsadviseur van het bureau van Verenso. Dat maakt dat we vanuit verschillende gezichtspunten kunnen kijken naar AMS, vanuit een gezamenlijk doel. Omdat we niet allemaal uit dezelfde sector komen, kunnen er soms ‘taalverschillen’ zijn, merken we. Maar we ervaren heel sterk een gezamenlijk doel en grote betrokkenheid bij elkaar. Onze verschillende achtergronden bieden dus ook juist nieuwe gezichtspunten.”
“We hopen dat we bij AMS ook gebruik kunnen maken van digitale gegevens die in het kader van de patiëntenzorg al worden vastgelegd. Bijvoorbeeld door op patiëntniveau een koppeling te maken met het elektronisch voorschrijfsysteem (evs) en het elektronisch patiëntendossier (eps) en zo mogelijk kweekgegevens van het microbiologisch laboratorium.”
In de eerste helft van 2025 wordt de publicatie van de handreiking verwacht.
Binnen het programma Richtlijnen voor Artsen In de Langdurige Zorg (RAILZ) ontwikkelen we monodisciplinaire richtlijnen en handreikingen voor de artsen in de langdurige zorg: specialisten ouderengeneeskunde en artsen VG. In dit programma trekken Verenso en de NVAVG samen op. We ontvangen subsidie van het ministerie van VWS voor de ontwikkeling, publicatie en implementatie van richtlijnen en handreikingen.
