Thuis, in het verpleeghuis of ergens daar tussenin. Ongeacht de plek waar iemand woont als je zorg krijgt, wordt het Generiek Kompas het uitgangspunt voor de kwaliteit van de te leveren professionele zorg. Het ‘Generiek Kompas - Samen werken aan kwaliteit van bestaan’ is per 1 juli opgenomen in het Register van het Zorginstituut Nederland en treedt direct in werking. Het vervangt de drie huidige kwaliteitskaders: verpleeghuiszorg, wijkverpleging en het addendum voor Wlz-zorg thuis.
Ouderen, cliënten, mantelzorgers, zorgprofessionals, zorgaanbieders en financiers. Het Generiek Kompas is ontworpen door zeventien partijen die gezamenlijk iedereen vertegenwoordigen die betrokken is bij de ondersteuning, zorg en behandeling voor mensen met een zorgvraag. Het Generiek Kompas geeft richting aan de beweging naar passende zorg voor mensen met een brede ondersteuningsvraag in het zorgdomein en het sociaal domein.
Leden van Verenso hebben meegelezen met het Kompas (zowel in maart als november 2023) en het bijbehorende implementatieplan (juni 2024). Mede op basis van hun advies heeft het bestuur een besluit genomen over het Kompas en het implementatieplan.
Kwaliteit van bestaan centraal
Het Generiek Kompas stimuleert een open gesprek en een brede blik op kwaliteit van bestaan. Het is bedoeld voor mensen die in hun dagelijks leven naast informele, waar nodig ook, professionele ondersteuning, zorg of behandeling nodig hebben, ongeacht waar ze wonen of hoe zwaar de zorg moet zijn. Het nieuwe Kompas legt meer dan voorheen nadruk op het voorkomen van een grotere zorgvraag door te kijken wat ouderen zelf, of samen met hun netwerk, kunnen en hoe de zorg daarop kan aansluiten. Zo ligt regie meer bij mensen en hun netwerk, wat bijdraagt aan kwaliteit van bestaan. Beschikbare professionele zorg en ondersteuning kan op deze manier zo goed mogelijk worden ingezet.
Veranderingen bieden ruimte voor cliënt, professional en mantelzorger
De grootste verandering is dat het Generiek Kompas de vraag van de cliënt volgt, ongeacht waar de zorg geleverd wordt of vanuit welke wet. Verschillende verwachtingen over de kwaliteit van de zorg van thuiszorg en verpleeghuiszorg zijn hiermee verleden tijd. In het Kompas zijn afspraken vastgelegd over samenwerking voor het organiseren van goede zorg over alle domeinen heen. Het is belangrijk dat, wanneer er een zorgvraag ontstaat, de antwoorden van zorg aansluiten bij het leven dat men leidt. Hier is een open gesprek voor nodig, waarin bijvoorbeeld aandacht is voor hoe het leven van de mens met een zorgvraag eruit ziet, wat hij zelf wil en kan (leren) en wat aanvullend nodig is. Wat precies nodig of passend is, is niet alleen een kwestie van zorg, ondersteuning of behandeling.
Geen eindpunt, maar het vertrekpunt
‘Het verdient een groot compliment hoe ver de partijen met elkaar gekomen zijn. De Kwaliteitsraad van het Zorginstituut Nederland (ZiN) heeft partijen geholpen om de laatste puntjes op de i te zetten”, aldus Floortje Scheepers, voorzitter van de Kwaliteitsraad van het ZiN. ‘Er ligt een Generiek Kompas en een goed doordacht implementatieplan. Dit is geen eindpunt, maar het vertrekpunt voor verdere samenwerking. Er zijn afspraken gemaakt om met elkaar te leren en te ontwikkelen met een ingerichte leer- en verbetercyclus.’
Samen leren en ontwikkelen
Het Generiek Kompas biedt volop ruimte voor leren en ontwikkelen, voor nieuwe oplossingen en inspiratie voor zorgprofessionals in hun werk. Dat geeft meer voldoening. Zo kunnen ook mantelzorgers zorg bieden op een manier die bij hen past. In het Kompas is afgesproken dat professionals samen aangeven wat zij nodig hebben voor goede zorgverlening en hoe data daarbij gebruikt kan worden. Belangrijk onderdeel van het Kompas vormt het samen leren en ontwikkelen. Dit is van het begin af aan de inzet en de doelstelling van het Kompas geweest. Het Kompas vormt een hulpmiddel om met alle betrokkenen de kwaliteit van zorg hoog te houden en aan te sluiten bij kwaliteit van bestaan.
Concretisering van het Kompas door middel van handreikingen
Nu het Generiek Kompas per 1 juli 2024 is ingeschreven in het register van het Zorginstituut staan we aan het begin van die nieuwe beweging. Er is nog veel niet concreet in het Kompas. Daarom werken we vanuit Verenso samen met andere partijen aan handreikingen die verder richting geven aan hoe belangrijke thema’s meer vorm kunnen krijgen in de praktijk. We focussen ons daarbij op de handreiking over de Deskundigheidsmix en de handreiking voor Leren en Ontwikkelen.
Daarbij vinden we vanuit Verenso een aantal punten belangrijk bij de concretisering van het Kompas:
- Voor de kwetsbare oudere moet de kwaliteit zorg en behandeling geborgd zijn.
- Leren en verbeteren krijgt vorm voor en door professionals en is multidisciplinair gericht, omdat dit ten goede komt aan de kwaliteit van leven van de cliënt. Projecten als Leren van Data en de Doorontwikkeling van de Indicatoren Basisveiligheid zijn daarin belangrijke elementen.
- Voor zaken die regionaal of lokaal opgepakt worden, zoals de bereikbaarheidsnorm, geldt dat landelijke afspraken leidend zijn. Die afspraken bieden handvatten en sluiten aan bij competenties. Een belangrijk voorbeeld van landelijke afspraken is het convenant Medisch Generalistische Zorg.
In deze Leeswijzer bij het Generiek Kompas voor specialisten ouderengeneeskunde vind je kort samengevat terug wat de belangrijkste veranderingen zijn in het Kompas ten opzichte van het Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg.
Het Generiek Kompas is ingediend door: ActiZ, ANBO-PCOB, BPSW, BVKZ, Koepel Gepensioneerden, LOC Waardevolle zorg, MantelzorgNL, NCZ, Nederlands Instituut van Psychologen, NOOM, Sociaal Werk Nederland, SOMNL, SPOT, V&VN, Verenso, Zorgthuisnl en Zorgverzekeraars Nederland.
