Boekbespreking Ethiek

Ethische dilemma’s in de ouderengeneeskunde

Recensent: prof. dr. Wilco P. Achterberg

Auteurs: Cees Hertogh, Aart Hendriks, Marian Verkerk
Uitgever: Uitgeverij van Gorcum
Verschenen: 2014
Aantal blz.: 168 
ISBN: 978 90 232 5137 8
Prijs: € 25,50

De geneeskunde is doorspekt met ethische dilemma’s, en dat geldt in extremis voor de geneeskunde die zich bezighoudt met kwetsbare groepen, zoals kinderen, verstandelijk gehandicapten en ouderen, met name waar communicatie of cognitie te wensen over laat. De alledaagse praktijk van de specialist ouderengeneeskunde (liever: ouderenarts) kenmerkt zich door vragen over wilsbekwaamheid, eigen regie en autonomie. Daarnaast werken we bij uitstek in de ingewikkelde Bermuda-driehoek:  patiënt, familie/vertegenwoordiger en bezorgde overige professionals, zoals verzorgenden en paramedici. 

Door onze positie hebben wij vaak een bepalende rol in besluitvorming, of zouden wij die positie moeten innemen. Om het nog ingewikkelder te maken hebben wij ook nog te dealen met de belangen van de maatschappij, de zorgorganisatie en de wettelijke bepalingen, of de normen van toezichthouders. Dat maakt dat het gros van onze gedragingen op een of andere manier ethische dilemma’s in zich verstopt heeft. Het is daarom goed om te zien dat er nu een goed leesbaar en praktisch bruikbaar boek is verschenen, dat een aantal van deze ethische dilemma’s op een boeiende en zeker ook toegankelijke manier bespreekt. 

In dit boek worden 25 casus besproken van, over het algemeen erg herkenbare, dilemma’s in de ouderenzorg waar artsen mee geconfronteerd kunnen worden.  Door iedere casus te laten becommentariëren door een arts, een ethicus en een jurist worden de dilemma’s helder gefileerd. Ingewikkelde begrippen als eigen regie en autonomie, veiligheid en gevaar worden zo begrijpelijk vertaald naar de werkelijkheid van alle dag. Het is daarmee vooral een boek dat gebruikt kan worden in scholings- en toetsingsactiviteiten, voor specialisten ouderengeneeskunde (- in opleiding), maar zeker ook voor al die andere artsen die in toenemende mate met kwetsbare ouderen in aanraking komen. Heel prettig is het daarom, dat er een apart hoofdstuk in het boek staat waar uitgelegd wordt hoe de casus met commentaren gebruikt kunnen worden, met verschillende werkvormen als voorbeeld. Een aanrader! Voor een volgende versie zou de redactie nog kunnen denken om ook iedere casus te laten becommentariëren door en vanuit het perspectief van een oudere zelf.