Interview met Edzard Gelderman over de Dirk Gaasbeek Stichting

 Mahtab van de Belt

Op 18 juni 2018 overleed de arts Dirk Gaasbeek, specialist ouderengeneeskunde, ten gevolge van slokdarmkanker op 61-jarige leeftijd in het Radboud UMC te Nijmegen. Zijn levenspartner Edzard Gelderman heeft te zijner nagedachtenis op 20 juli 2020 de ‘Dirk Gaasbeek Stichting’ opgericht, die zich richt op iets waar Dirk enthousiast voor ging: muziek in zorginstellingen voor mensen met een neurocognitieve stoornis. In dit interview praat ik met hem over Dirk en de naar hem genoemde stichting.

Kunt u kort de carrière van Dirk Gaasbeek schetsen?

Dirk, geboren in Randwijk, deed aanvankelijk MO Nederlands en werkte bij het Koninklijke P.B.N.A.. Zijn droom was echter arts te worden, een droom die hij verwezenlijkte. Dirk deed op 30 november 1990 zijn artsexamen aan de KUN. Vervolgens heeft hij gewerkt in het Albert van Koningsbruggen Zorgcentrum te Utrecht, waar Dirk zijn opleiding tot verpleeghuisarts heeft gevolgd. Hier schreef hij over ‘De PEG in het verpleeghuis’. Aansluitend heeft hij als verpleeghuisarts in Beekbergen gewerkt. Hier is hij tevens als Manager Behandeling & Begeleiding bij de Atlant Zorggroep werkzaam geweest.  Verder heeft hij de functie van geneeskundig adviseur vervuld bij de Pensioen- en Uitkeringsraad te Leiden. Aansluitend heeft Dirk als Manager Ambulant Geriatrisch Team/specialist ouderengeneeskunde bij Vilente te Ede gewerkt. Vervolgens werkte hij tot aan zijn overlijden met grote vreugde als Eerste Geneeskundige bij Zorgcentra de Betuwe te Culemborg en als adviseur van Woonzorg Unie Veluwe te Epe. Dirk was vele jaren lid van Verenso, lid van het bestuur van de NVVA regio Utrecht, lid van de Raad van Toezicht NVVA/Verenso. Daarnaast was hij onder meer vrijwilliger bij de Stichting Sterven Thuis en lid van de klachtencommissie van de Stichting Klachtenregeling Gezondheidsregio Nijmegen. Zijn zorgzaamheid bleek ook uit zijn niet-medische taken. Dirk was jaren lang voorzitter van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Tuinbouw en Plantkunde (Groei en Bloei), afdeling Arnhem, en voorzitter van de Volkstuindersvereniging Arnhem. Tuinieren was zijn grote liefhebberij.

U omschrijft Dirk Gaasbeek in de eerste plaats als 'empathisch arts'. Waarom zijn deze twee woorden typerend voor hem?

De woorden ‘empathisch arts’ zijn zeer passend: het was vanuit zijn jonge jaren zijn droom/roeping arts te worden en hij had van nature warme belangstelling voor de mensen om zich heen. Hij had, in grote bescheidenheid, een natuurlijk gezag, luisterde goed en was nuchter en verstandig, met een goed gevoel voor relativerende humor.

Dirk Gaasbeek heeft zich ingezet voor de verbreding van het vak van verpleeghuisarts naar specialist ouderengeneeskunde. Wat betekende het voor hem om specialist ouderengeneeskunde te zijn?

Het vak van specialist ouderengeneeskunde was hem op het lijf geschreven. Dirk was een mensen-mens. Hij had oog voor de problemen van zijn patiënten en kon heel goed omgaan met de oudere mensen die aan zijn zorg waren toevertrouwd.

Dirk Gaasbeek heeft veel betekend voor de professionalisering van de specialist ouderengeneeskunde. Waar was hij het meest trots op?

Dirk heeft zich in het begin van zijn carrière met Huntington- en Korsakov-patiënten beziggehouden. Met name het gebruik van de PEG-sonde had zijn bijzondere belangstelling. Daarover heeft hij lezingen gegeven en een boekje (mee-)gepubliceerd. Een plan om op dit terrein te promoveren is niet van de grond gekomen.

Toen hij nog midden in het leven stond werd Dirk Gaasbeek plotseling ernstig ziek. Hoe was dat voor jullie? Welke steun en adviezen waren het meest waardevol?

Dirk heeft mij over zijn ziekte aanvankelijk in het ongewisse gelaten. Hij kreeg vanaf augustus 2017 slikproblemen, die hij – zoals hij met later vertelde – als begin van ALS of als slokdarmcarcinoom begreep. Het bleek het laatste te zijn. Uiteindelijk hebben we onder ogen moeten zien dat het ‘foute boel’ was. Dirk wenste kwaliteit van leven te behouden, maar heeft uiteindelijk toch nog geopteerd voor behandeling (bestraling, chemo en buismaagoperatie). Van de geplande buismaagoperatie is het niet meer gekomen. Een grote perforatie van de slokdarm leidde complicaties in, waaraan hij na een nood-operatie in het Radboud UMC overleed. Voor ons was het een ellendige èn toch ook goede tijd. We hebben met elkaar kunnen praten, waarbij grote emoties weliswaar werden omzeild: we hebben het bij voorkeur zoveel mogelijk gewoon gezellig laten zijn. Dirk heeft veel en goed kunnen spreken met de geestelijk verzorger van de Zorgcentra de Betuwe, Jan Willem Scheurwater, met wie hij een goede band had. Deze heeft ook op Dirk’s verzoek zijn uitvaart gedaan. Dirk was een gelovig mens (nog op 27 oktober 2012 gedoopt in de PKN-kerk te Burgh) en heeft daarin steun gevonden. Hij heeft wel in zijn laatste maanden wel twintig maal intens naar de Mattheus Passion geluisterd. Dit heeft hem geholpen, bracht hem rust en aanvaarding: over het goede effect van muziek gesproken... De artsen en verpleegkundigen eerst in het Rijnstate Ziekenhuis en vervolgens het Radboud UMC waren uitermate hartelijke en tot grote steun, waarvoor ik zeer dankbaar ben. Dirk was ook een geliefde patiënt: klaagde nooit, probeerde het luchtig te houden en was zorgzaam voor de verpleegsters. Dirk heeft zijn ziek zijn ongelofelijk positief doorgemaakt.

Ter nagedachtenis aan Dirk Gaasbeek heeft u een stichting opgericht. Deze richt zich op muziek voor mensen met een hersenaandoening. Hoe past dit in de nalatenschap van Dirk Gaasbeek? 

De Dirk Gaasbeek Stichting richt zich op het ondersteunen van het brengen van muziek voor mensen met dementie e.d. in verpleeg- of verzorgingshuizen (en thuiszorgsituaties). Dirk heeft daar zelf aan gewerkt in de Atlant Zorggroep en in zijn latere functies. Hij vertelde er thuis enthousiast over. Dit is een onderwerp dat iedereen aanspreekt: wie heeft er niet een dierbare of kennis met dementie en gunt deze niet van harte de ontspanning van muziek. Dirk vond het van belang omdat hij met eigen ogen meemaakte welk een weldaad muziek voor zijn patiënten was. De stichting wil dit belang dienen door op aanvraag van zorginstellingen die een muzikale activiteit voor hun bewoners willen realiseren de benodigde aanvullende gelden ter beschikking te stellen. Daarnaast wil de stichting met jonge musici optredens in zorginstellingen gaan realiseren. 

De stichting weet zich daarin gesteund door een geweldig comité van aanbeveling: uit de muziek de operazangeres-comédienne Francis van Broekhuizen, de harpiste Lavinia Meijer, de violist en concertleider André Rieu en uit de wetenschap de oud-chirurg prof. dr. Hans J. Jeekel (Muziek als Medicijn), de hoogleraar neuropsychologie prof. dr. Erik Scherder en de hoogleraar ouderengeneeskunde Prof. Dr. Rudi Westendorp. Wij zijn ontzettend blij met hun steun, die sponsoren zeker kan motiveren om de stichting van financiële middelen te voorzien.

De stichting is door de belastingdienst aangemerkt als algemeen nut beogende instelling (ANBI) en gecertificeerd door het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF).

Ik hoop dat men door het lezen van dit interview dit initiatief waardeert en dat men de nog jonge Dirk Gaasbeek Stichting wil  helpen door netwerk te bieden (hoort, zegt het voort) en financieel bij te dragen. Op de website www.dirkgaasbeek.nl kunt u onder meer zien door wie de stichting wordt gerund en welke mooie projecten de stichting in diverse huizen inmiddels heeft kunnen steunen.  

Auteur

• Mahtab van de Belt, specialist ouderengeneeskunde, Zorggroep Solis Deventer