Effecten van de mantelzorgtraining 'Beter Thuis met Dementie' op het welbevinden van de dyade mantelzorger en partner met dementie. Resultaten van een gerandomiseerde gecontroleerde effectstudie.

'Beter Thuis met Dementie' door training van de mantelzorger

Betty Birkenhäger-Gillesse, Wilco Achterberg, Sytse Zuidema, Boudewijn Kollen

De abstractcommissie heeft op verzoek van de congrescommissie negen abstracts geselecteerd die tijdens het Verenso najaarscongres 'Buitengewoon Bijzonder' op 28 november 2019 middels een flitspresentatie gepresenteerd worden. Onderstaande abstract is daar een van.

Doel van het onderzoek

In Australië is een training ontwikkeld gericht op partners van mensen met dementie met als doel hen te leren hoe ze moeten zorgen voor en leven met hun partner met dementie. Deze training werd gegeven tijdens een vijfdaags intramuraal verblijf met maximaal zes echtparen en bestond uit meerdere componenten o.a. psycho educatie, lotgenoten contact en modelling. Het doel van het onderzoek is deze interventie zodanig aan te passen dat het in Nederland in een extra murale setting (vakantieomgeving) kan worden aangeboden. Vervolgens werd het effect van deze interventie onderzocht op de kwaliteit van leven van de mantelzorger (primaire uitkomstmaat).¹

Opzet/ methode

Het betreft een gerandomiseerde gecontroleerde effectstudie. De interventie groep doorliep de training en de controlegroep ontving de gebruikelijke zorg. Metingen werden verricht op baseline, na drie en na zes maanden. Behalve naar de kwaliteit van leven (CarerQol-7D) werden ook de ervaren belasting, ervaren gezondheid, depressieve- en angstklachten en volhoudtijd van de mantelzorger gemeten. Van degene met dementie werden de neuropsychiatrische symptomen, functionele status, kwaliteit van leven en agitatie bepaald. Na drie en zes maanden werd tijdens terugkom- bijeenkomsten aan deelnemers gevraagd wat ze van de cursus hadden gevonden en wat ze concreet hadden gebruikt.

Resultaten

Na drie maanden blijkt er geen significante verbetering van de primaire uitkomstmaat maar uit subgroep analyses blijkt dat zowel mannen als de lager opgeleiden een significant betere kwaliteit van leven hebben vergeleken met de controlegroep.  Verder blijkt dat mantelzorgers in de interventie groep significant minder rolbeperkingen door emotionele en lichamelijke problematiek ervaren.  Uit kwalitatieve analyses na drie en zes maanden blijkt dat veel deelnemers meer kennis hebben gekregen wat betreft (de gevolgen van) dementie en hier beter mee om kunnen gaan, ze meer ontspannen zijn geworden in de omgang met hun partner en ze meer hulp hebben georganiseerd. Verder geven ze aan ook veel van elkaar te hebben geleerd en zich gesteund hebben gevoeld door het lotgenoten contact.

Conclusie

Een intensieve training in een groep blijkt een effectieve manier van mantelondersteuning te zijn voor partners van mensen met dementie. Er is mogelijk verschillend effect op mannen en vrouwen en lager en hoger opgeleiden. Inmiddels wordt de interventie in de regio Rotterdam (gesubsidieerd door de gemeente) regulier aangeboden, gezocht wordt naar mogelijkheden om dit uit te breiden.

Auteurs

• Drs. E.G. Birkenhäger-Gillesse (Betty), specialist ouderengeneeskunde, Laurens, locatie de Hofstee, Rotterdam
• Dr. W.P. Achterberg (Wilco), hoogleraar institutionele zorg en ouderengeneeskunde, afdeling Public Health en eerstelijnsgeneeskunde, LUMC, Leiden
• Dr. S.U. Zuidema (Sytse), hoogleraar ouderengeneeskunde en dementie, afdeling huisartsgeneeskunde en ouderengeneeskunde, UMCG, Groningen
• Dr. B.J. Kollen (Boudewijn), epidemioloog, afdeling huisartsgeneeskunde en ouderengeneeskunde, UMCG, Groningen