Welbevinden, een multidisciplinaire aanpak en een vaardig team

 Gerrie van Voorden

De abstractcommissie heeft op verzoek van de congrescommissie negen abstracts geselecteerd die tijdens het Verenso voorjaarcongres 'Duurzame ouderengeneeskunde' op 1 juni 2023 middels een presentatie gepresenteerd werden. Onderstaande abstract was daar een van.

Introductie

Recent is een netwerk van expertisecentra voor de behandeling van mensen met dementie en zeer ernstig probleemgedrag (D-ZEP) ontstaan. Een breed begrip van wat succesvolle behandeling van mensen met dementie en ernstig probleemgedrag inhoudt ontbreekt echter.

Doel van het onderzoek

Het conceptualiseren van succesvolle behandeling door ervaren professionals in de behandeling van mensen met dementie en ernstig probleemgedrag om behandeling te kunnen evalueren in onderzoek en praktijk.

Methode

Dit is een concept mapping studie, een geïntegreerde mixed methods studie waarmee ideeën van een groep stakeholders worden gevisualiseerd in een concept map (Kane and Trochim 2007).¹ Professionals van D-ZEP-afdelingen en consulenten van het Centrum voor Consultatie en Expertise (CCE) namen deel van oktober 2019 tot maart 2020. De dataverzameling kende drie fases.

1. een online brainstorm waarbij deelnemers de volgende zinsnede aanvulden: “De behandeling van mensen met ernstig probleemgedrag bij dementie vind ik succesvol als….”;
2. het individueel sorteren en waarderen van de verzamelde statements en
3. vervolgens uitvoeren van een data-analyse middels multidimensional scaling gevolgd door hiërarchische cluster analyse resulterend in een concept map.

Resultaten

35 CCE-consulenten, 21 zorgmedewerkers, 10 artsen, 9 psychologen en 5 therapeuten namen deel aan de studie. In de visualisatie vonden we drie clusters van succesvolle behandeling bestaande uit enkele sub-clusters:

1. Welbevinden, onderverdeeld in welbevinden van de persoon met dementie en welbevinden van andere betrokkenen;
2. Multidisciplinaire analyse en behandeling, onderverdeeld in multidisciplinaire analyse, voorwaarden voor het behandelproces, verminderen psychofarmaca en persoonsgerichte behandeling en
3. Houding en vaardigheden betrokkenen, onderverdeeld in eenduidige benaderingswijze door team, begrijpen gedrag door betrokkenen, handvatten betrokkenen en open houding van betrokkenen.

Cluster 1 beschrijft vooral de uitkomst van de behandeling en clusters 2 en 3 beschrijven met name het behandelproces.

Conclusie

Succesvolle behandeling van ernstig probleemgedrag bij dementie behelst volgens professionals toename van welbevinden voor de persoon met dementie én zijn omgeving. Daarnaast zijn multidisciplinaire analyse en behandeling en een passende houding en vaardigheden van betrokkenen van belang.

Auteur

• Gerrie van Voorden, aioto ouderengeneeskunde, afdeling eerstelijnsgeneeskunde, Radboudumc, Nijmegen

Projectgroep

• Prof. dr. R.T.C.M. Koopmans, hoogleraar ouderengeneeskunde, afdeling Eerstelijnsgeneeskunde Radboudumc, Nijmegen
• Prof. dr. D.L. Gerritsen, hoogleraar welbevinden in de langdurige zorg, afdeling Eerstelijnsgeneeskunde Radboudumc, Nijmegen
• Prof. dr. S.U. Zuidema, hoogleraar ouderengeneeskunde en dementie, afdeling Huisartsgeneeskunde en Ouderengeneeskunde, UMC Groningen
• Prof. dr. R.C. Oude Voshaar, hoogleraar ouderenpsychiatrie, afdeling psychiatrie, UMC Groningen
• Dr. M. Smalbrugge, hoogleraar ouderengeneeskunde - senior-onderzoeker en hoofd Gerion, afdeling Ouderengeneeskunde, AmsterdamUMC, Amsterdam
• Dr. J.M.A. van den Brink, onderzoeker en hoofd VOSON, afdeling Eerstelijnsgeneeskunde Radboudumc, Nijmegen
• Dr. A. Persoon, senior-onderzoeker, afdeling Eerstelijnsgeneeskunde Radboudumc, Nijmegen