Opvattingen van verpleeghuisbewoners met een beperkte levensverwachting

Marlies Dijk

De abstractcommissie heeft op verzoek van de congrescommissie negen abstracts geselecteerd die tijdens het Verenso voorjaarcongres 'Duurzame ouderengeneeskunde' op 1 juni 2023 middels een presentatie gepresenteerd werden. Onderstaande abstract was daar een van.

Achtergrond

Bij verpleeghuisbewoners met een beperkte levensverwachting kan het passend zijn een aantal langdurig gebruikte medicijnen te verminderen of stoppen. Het is grotendeels nog onbekend wat verpleeghuisbewoners met een beperkte levensverwachting en hun naasten daarover denken, en hoe zij bij de besluitvorming daarover betrokken willen worden.

Doelen

Inzicht krijgen in:

de opvattingen van verpleeghuisbewoners met een beperkte levensverwachting en hun naasten ten aanzien van medicatiegebruik en -veranderingen, en
hoe zij bij het besluitvormingsproces hierover betrokken willen worden.

Methoden

Tussen januari 2022 en februari 2023 werden 23 semigestructureerde interviews afgenomen bij 12 verpleeghuisbewoners en 11 naasten. De interviews zijn geanalyseerd middels inductieve thematische analyse volgens Braun & Clarke.

Resultaten

Uit de gesprekken kwamen vier onderling samenhangende hoofdthema’s naar voren:

opvattingen over medicatiegebruik en medicatieveranderingen;
medicatiekennis;
betrokkenheid bij besluitvorming; en
rol van de arts.

Deelnemers vonden dat de verpleeghuisbewoners over het algemeen veel medicijnen gebruiken, maar gingen er vanuit dat deze medicijnen nodig zijn. Ze gaven aan open te staan voor veranderingen in de medicatie en waren zelf vaak niet bewust van de mogelijkheid daartoe. De deelnemers gaven aan geen exacte kennis over de medicijnen te hebben en hier wel behoefte aan te hebben om over het gebruik ervan te kunnen (mee)beslissen. Deelnemers rapporteerden een grote variatie in de mate van betrokkenheid bij de besluitvorming en hun voorkeuren hierin, wat onder andere samen hing met de aanwezige kennis over medicijnen en de zwaarte van de beslissing. Over het algemeen wilden ze tenminste geïnformeerd worden over veranderingen. Ondanks het beperkte contact hadden deelnemers veel vertrouwen in de arts.

Conclusie

Verpleeghuisbewoners en naasten staan over het algemeen open voor veranderingen van medicatie en vertrouwen hierin op het advies van de arts. Een ervaren gebrek aan kennis over medicijnen belemmert het (mee)beslissen over het gebruik ervan. De gewenste betrokkenheid bij besluitvorming over medicijnen varieert, en hangt onder andere samen met de aanwezige kennis over medicijnen en de zwaarte van de beslissing. Artsen dienen zich ervan bewust te zijn dat verpleeghuisbewoners en naasten zich vaak niet realiseren dat medicatie veranderd kan worden en dat ze verwachten dat de arts het initiatief zal nemen medicatiegesprekken hierover te starten.

Auteurs

Margaretha T. Dijk MD, aioto ouderengeneeskunde, Amsterdam UMC, afdeling ouderengeneeskunde, locatie Vrije Universiteit Amsterdam
Eefje M. Sizoo MD, PhD, specialist ouderengeneeskunde, Amsterdam UMC, afdeling ouderengeneeskunde, locatie Vrije Universiteit Amsterdam
Simone C. Laeven BSc, master student geneeskunde, Amsterdam UMC, afdeling ouderengeneeskunde, locatie Vrije Universiteit Amsterdam
Eva van Galen BSc, master student geneeskunde, Amsterdam UMC, afdeling ouderengeneeskunde, locatie Vrije Universiteit Amsterdam
Amna Panwar MD, aios ouderengeneeskunde, Amsterdam UMC, afdeling ouderengeneeskunde, locatie Vrije Universiteit Amsterdam
Cees M.P.M. Hertogh MD, PhD, hoogleraar ouderengeneeskunde, Amsterdam UMC, afdeling ouderengeneeskunde, locatie Vrije Universiteit Amsterdam
Rob J. van Marum MD, PhD, Jeroen Bosch ziekenhuis, afdeling klinische farmacologie, 's-Hertogenbosch
Jacqueline G. Hugtenburg PharmD, PhD, hoogleraar ziektepreventie, Amsterdam UMC, Afdeling Klinische Farmacologie en Apotheek, locatie Vrije Universiteit Amsterdam
Martin Smalbrugge MD, PhD, hoogleraar ouderengeneeskunde, Amsterdam UMC, afdeling ouderengeneeskunde, locatie Vrije Universiteit Amsterdam