Woord voorzitter

Mag het soms een beetje minder ‘samen’?

Iedereen kent de uitdrukking; alleen ga je sneller, maar samen kom je verder. Toch vraag ik me de laatste tijd steeds vaker af of het ‘alleen’ niet alleen sneller gaat, maar ons soms ook verder brengt.
Samenwerken is een voorwaarde geworden voor bijna alles. Voor kwaliteit, voor vernieuwing en voor geluk. En natuurlijk zie ik de meerwaarde van samenwerken, maar ik wil graag aandacht vragen voor de wat minder bekende effecten van die nadruk op ‘samen’.

Op landelijk niveau moet sinds een aantal jaar alles met ‘het hele veld’ samen. Nog afgezien van de vraag wie of wat ‘dat veld’ dan is, maakt dat we bij landelijke overlegtafels regelmatig met 25 bestuurders om de tafel zitten. In een uur worden dan, na het horen van de 2-minuten statements, essentiële besluiten genomen. Hoe ‘samen’ dit dan is is natuurlijk nog maar de vraag. Net alsof de vraag of iedereen betrokken daadwerkelijk betrokken had moeten zijn of dat er misschien toch nog mensen gemist zijn. Ik denk dat hier vaak sprake is van een doorgeslagen ‘samen’. Helaas lukt het ons (nog steeds) niet om één-op-één met de minister en ambtenaren de nuances en finesses van bijvoorbeeld dwang in de zorg te bespreken, wat ten koste gaat van de informatie- en kennisoverdracht op dat thema. Het feit dat ‘het hele veld’ betrokken was, doet in dit geval niets af aan het feit dat er besluiten worden genomen op basis van onvoldoende, of zelfs verkeerde informatie.

Richtlijnen, zorgstandaarden en handreikingen worden gemaakt met inspraak van heel veel betrokkenen waardoor het proces soms onevenredig lang duurt. Daarnaast merken we binnen de vereniging dat het aantal gremia waarvoor we gevraagd worden om mee te denken, onevenredig groot is. Dit roept de vraag op of het voor alles even belangrijk is om alle mogelijke partners te betrekken. En dus ook of het nodig is om de specialist ouderengeneeskunde te betrekken. Het heeft soms ook wel wat weg van een gebrek aan vertrouwen in de ander als iedereen bij iedereen mee moet lezen. Kan het zo zijn dat we een bepaalde groep professionals gewoon het vertrouwen zouden moeten geven een zo goed mogelijk product te maken zonder dat wij erbij betrokken zijn? En dat anderen vertrouwen op ons oordeel en onze inschatting wie betrokken zouden moeten worden?

Dan is er nog de wetenschap. Ook daar is er een grote nadruk op gezamenlijkheid. Vaak worden onderzoeken  slechts gefinancierd als voldoende partners vinden dat het onderzoek er moet komen.  Op zich mooi als je bedenkt dat onderzoek maatschappelijk verantwoord moet zijn en vragen moet beantwoorden waar de maatschappij op zit te wachten. Anderzijds is het in de wetenschap toch ook vaak nodig wegen te bewandelen die door anderen niet altijd als zinvol of nuttig worden gezien en daarmee tot ontdekkingen leiden die ons verder kunnen helpen. De grote uitvinders die wij kennen staan over het algemeen niet bekend om hun enorme draagvlak bij hun tijdsgenoten.

Samen is mooi. Samenwerken ook. In dit nummer staan prachtige voorbeelden waarin het mensen lukt om met elkaar samen te werken en daarmee inderdaad verder te komen dan alleen. Maar de andere kant kan ook gebeuren. De verplichting om dingen samen te doen kan goede ideeën in de kiem smoren of zoveel vertraging opleveren dat je juist nergens komt. Maar heb je iemand gevonden waar je die mooie synergie mee hebt, dan brengt het je inderdaad verder. Op vele vlakken. Laat je echter niet teveel tegenhouden als je niet meteen dat ‘samen’ gevoel hebt en toch een goed idee. Misschien komt het samen dan daarna. Of niet…en dan vind je iets als penicilline uit. Of een iPhone.