Samenwerking met werkgroep formularium ouderengeneeskunde
Voor Froukje Hamaker voelde de ouderengeneeskunde als thuiskomen. Als lid van de Verenso werkgroep formularium ouderengeneeskunde werkt ze bevlogen aan het ontwikkelen van dit instrument.
Onderweg naar een formularium
Wat is een formularium eigenlijk precies? “Het formularium is een onderbouwde keuze die je maakt uit alle medicijnen die er zijn”, vertelt Froukje Hamaker. Welke medicijnen zijn voor onze groep patiënten handig om te gebruiken? Het formularium probeert daar een advies over te geven. Want je kunt als dokter niet alles gebruiken. Het is belangrijk dat je een aantal middelen heel goed kent zodat je beter vertrouwd bent met eventuele bijwerkingen. Als je als dokter ervaring hebt met een geneesmiddel, dan herken je sneller als het afwijkt bij een persoon, als het niet het effect had zoals wel verwacht. Froukje Hamaker legt uit: “Als alles nieuw is, voor zowel de dokter als de patiënt, dan loop je veel langer door met dingen die net niet helemaal goed gaan. Iemand kan veel meer bijwerkingen hebben dan je in eerste instantie zou verwachten”.
"Het formularium ouderengeneeskunde is het onderbouwde keuze
die je maakt uit alle medicijnen die er zijn."
Uitdagingen voor de werkgroep
Froukje Hamaker vertelt over de uitdagingen van dit project. Wat heel lastig is, is dat onderzoek voor medicijnen nooit gedaan is op onze groep patiënten. Ze zijn allemaal oud, ze hebben allemaal meerdere ziektes, ze zijn allemaal kwetsbaar. Er is altijd interventie met andere medicijnen en een groot deel overlijdt voordat we het onderzoek hebben kunnen afronden. Dat maakt het lastig.
“Onze patiënten hebben zoveel, daar zijn zoveel richtlijnen op van toepassing, ze zouden het niet aankunnen als we al die richtlijnen helemaal op de letter volgen”. Dus is het onze taak gemotiveerde keuzes te maken: “Welk medicijn schrijf je voor om de beste kwaliteit van leven te bereiken voor onze patiënten?” Het lichaam van een kwetsbare oudere persoon verwerkt de medicatie anders, daar moet je rekening mee houden bij het voorschrijven. Maar hoe doe je dat? Bovendien verandert de situatie van onze patiënten: ze worden zieker en uiteindelijk volgt de palliatieve fase; wat ga je dan veranderen, wat ga je afbouwen? Het antwoord op dit soort vragen is gedeeltelijk terug te vinden in de literatuur, maar dan moet je heel goed zoeken. Eigenlijk wil je dat geconcentreerd samenbrengen op één plek: het formularium ouderengeneeskunde.
Onderbouwde keuzes maken
Het uitzoekwerk kost veel tijd, toch merk je aan Froukje Hamaker dat ze dit vol toewijding doet, omdat ze het bereiken van het eindproduct zo belangrijk vindt voor haar beroepsgroep. Vanuit de werkgroep is eerst een overzicht gemaakt van wat al beschikbaar is: welke middelen zijn er op de markt, welke richtlijnen bestaan er al, wat adviseren deze richtlijnen en naar welke bronnen wordt verwezen? In het formularium komen categorieën die echt toegespitst zijn op de doelgroep van de specialist ouderengeneeskunde. De palliatieve fase is hier een voorbeeld van. Maar ook interacties. Daar komt een grote kolom voor in het formularium: “Omdat onze patiënten zoveel verschillende medicijnen naast elkaar gebruiken, moet je extra rekening houden met de medicijnen die ze al slikken.”
Met elkaar aan de slag
Alles bij elkaar is het een ingewikkeld proces. “En als we in dit tempo doorgaan, doen we er 26 jaar over”, lacht Froukje Hamaker. Het is echt een uitdaging om een goede vorm voor het formularium te vinden. Buiten de werkgroep om willen we daarom graag nog meer Verenso leden bij dit traject betrekken en laten meedenken. Verder zou het mooi zijn als Verenso meer richtlijnen zou kunnen ontwikkelen, dat versnelt het proces ook. “We lijken daarmee het tij mee te hebben, zie ook de opdrachten voor Verenso in het Kwaliteitskader.”
