Woord voorzitter

Huid, hygiëne en ‘het goede doen’

Nienke Nieuwenhuizen

Huid en hygiëne; een illuster duo dat bij mij allerlei associaties oproept. Als eerste natuurlijk het handen wassen. Wat mij betreft de mooiste illustratie van de verbinding tussen huid en hygiëne. Vlot verder associërend volgt meteen mijn persoonlijke frustratie; de op vele plekken zo overduidelijke afwezigheid van een werkend zeeppompje. Om nog maar te zwijgen van iets om je handen mee af te drogen. Herkenbaar?

Maar natuurlijk denk ik bij hygiëne ook meteen aan de BRMO’s en de uitdagingen die we hebben in het voorkomen van de verspreiding van MRSA of de veelvuldig voorkomende virusinfecties, wat weer leidt tot het korter of langduriger verbergen van de huid achter schorten en mondkapjes. Schorten en mondkapjes doen het bij mij (en bij velen) weer niet zo goed in het beeld van liefdevolle zorg en aansluiten bij de wensen en noden van het individu. Daar horen namelijk de beelden van een warme aanraking, een omhelzing of een speelse kus bij. Aandacht en huidcontact zijn met elkaar verbonden door een (hand)massage, warme douche of tijdens de dagelijkse verzorging. 

Huid en hygiëne; verbonden tegen wil en dank

Hygiëne is vaak ook iets heel persoonlijks. We hebben niet allemaal dezelfde percepties over wat hygiënisch is. Zorgprofessionals blijken wisselend in staat (of bereid) te voldoen aan de algemeen geldende richtlijnen rond hygiëne. En in de verpleeghuizen botsen die richtlijnen nog wel eens met het algemeen geldende adagium; ‘zorg zoals thuis’. Thuis doen we namelijk de dingen over het algemeen heel anders, hoe graag we ook zouden willen dat het niet zo was. Je kind verschonen met je mooie kunstnagels; geen probleem zolang ze maar niet breken! De hond aan tafel of de kat in bed; gezellig! Een keer per week douchen; dat is toch vaak zat? De twee dames die samen dezelfde po-stoel wilden gebruiken omdat het anders zo vol was in hun tweepersoonskamer hadden zeer zeker een ander beeld van hygiëne dan wij. En dat lag niet eens aan het onderliggend ziektebeeld.

Maar wat vindt de patiënt? De bewoner of cliënt? Waar denken zij aan bij het duo huid en hygiëne? Ik zie dat veel mensen genieten van aanraking en menselijk contact en van zo weinig mogelijk ‘gedoe’. Mensen vinden een isolatiemaatregel over het algemeen onprettig. Toch is het verstandig dit wel te doen. In het algemeen belang. En gelukkig snappen de meeste mensen dat wel. Toch blijft het lastig. Vooral als er sprake is van dragerschap. De consequenties van dragerschap zijn voor de drager moeilijk te plaatsen, zeker als er sprake is van een ziekte als dementie. Veel van deze mensen begrijpen niet waarom men zich hult in papier en plastic. Sommige mensen worden angstig, anderen ondergaan het gelaten. Maar de intimiteit rond de dagelijkse zorg verdwijnt. Een moment van persoonlijke aandacht kan verworden tot een handeling om iets te voorkomen. Iets dat vermeden moet worden. Iets dat kan stigmatiseren. Het maakt iemand anders dan anderen en kan het gevoel geven dat men ‘gevaarlijk’ is. En dat terwijl de dagelijkse verzorging vaak gezien wordt als het moment om wat individuele aandacht te kunnen geven!

Er is veel onwetendheid en onduidelijkheid rond het thema hygiëne, ondanks de grote hoeveelheid informatie. Die informatie lijkt niet altijd aan te sluiten, wordt onvoldoende gedeeld en geeft ook op een aantal prangende vragen geen antwoord. Waarom doen we in het verpleeghuis andere dingen dan in de thuiszorg? Hoe moet dat als je bij familie op bezoek gaat? Waarom is het zo belangrijk en voor wie? Hoe doen we dat, persoonsgericht & hygiënisch verzorgen? Natuurlijk hebben we een professionele verantwoordelijkheid om als medewerkers in de zorg op een juiste manier ons werk te doen. De specialist ouderengeneeskunde heeft daarbij een belangrijke steunende en adviserende rol. Een goed infectiepreventiebeleid begint met een groep professionals die daar het belang van onderkennen en daar door het bestuur in gesteund worden. Het verpleeghuis is nu eenmaal niet hetzelfde als thuis.

Maar 1 ding is duidelijk. Het begint allemaal met handen wassen. Voor mij is het dan ook volstrekt onduidelijk waarom het zo vaak niet lukt om, daar waar zorg verleend moet worden door professionals, er geregeld wordt dat deze mensen hun handen kunnen wassen en drogen. Ik wil daarom een actie voorstellen; ‘help-mij-mijn-werk-goed-te-doen’. Een actie om als zorgprofessionals de brancheorganisaties/werkgevers en patiëntorganisaties & cliëntenraden op te roepen ons te helpen om te zorgen dat er bij elke klant waar wij onze diensten verlenen, er ook zeep, alcohol en een schone handdoek aanwezig is! Voor het algemeen belang en een gezonde toekomst!