App Icoon
Binnen de verpleeghuispopulatie zijn huidafwijkingen een regelmatig voorkomend probleem. Veel voorkomende huidaandoeningen bij verpleeghuisbewoners zijn onder andere huidinfecties, eczeem, ulcera (inclusief decubitus) en huidtumoren. Huidproblemen kunnen een aanzienlijke invloed op de kwaliteit van leven van een bewoner hebben. In eerder landelijk onderzoek gaven zowel specialisten ouderengeneeskunde als dermatologen het gebruik van teledermatologie aan als belangrijkste actiepunt om de dermatologische zorg in Nederlandse verpleeghuizen te kunnen verbeteren.
Dit is een samenvatting van: Lubeek SF, Mommers RJ, van der Geer ER, van de Kerkhof PC, Gerritsen MJ. Teledermatologie binnen Nederlandse verpleeghuizen. Tijdschr Gerontol Geriatr. 2016 Jun;47(3):117-23
Teledermatologie is een vorm van digitale consultatie tussen een dermatoloog en een andere zorgverlener. Sinds 1998 wordt teledermatologie in Nederland toegepast tussen huisartsen en dermatologen. Er bestaan meerdere vormen van teledermatologie, waarvan ‘store-and-forward’ teledermatologie het meest wordt toegepast. Hierbij wordt door foto’s en een vragenformulier een digitaal consult aangevraagd bij een dermatoloog via een beveiligde verbinding (veelal gefaciliteerd door een tussenpersoon).
Een andere vorm van teledermatologie is ‘real-time’ teledermatologie, waarbij gebruik wordt gemaakt van een digitale videoverbinding. Deze laatste variant van teledermatologie wordt nog minder toegepast. Vanuit de afdeling Dermatologie van het Radboudumc in Nijmegen loopt momenteel een pilotstudie om de toepassing van real-time teledermatologie binnen de verpleeghuissetting nader te verkennen.
Casus
Via teledermatologie ontvingen wij een aanvraag tot medebeoordeling bij een 89-jarige patiënte. Zij had sinds enkele dagen niet-wegdrukbare, deels verheven rode papels en maculae op de extremiteiten ontwikkeld met her en der ook de vorming van hemorrhagische bullae. De slijmvliezen waren niet aangedaan. Patiënte verblijft in een verpleeghuis en is bedlegerig na het doormaken van een CVA, en heeft daarbij een vergevorderde dementie. De verpleging gaf aan dat patiënte pijn lijkt te hebben aan haar huid. Middels het teledermatologisch consult werd de suggestie gedaan van een medicamenteus-geïnduceerde vasculitis. In overleg met de dermatoloog werden in het verpleeghuis twee huidbiopten afgenomen, werd laboratoriumonderzoek ingezet en werd een medicatiereview verricht. Uiteindelijk kon de diagnose allopurinol-geïnduceerde cutane kleine-vaten-vasculitis worden gesteld, waarna door het staken van de allopurinol en een kortdurende prednisonkuur de huid volledig genas.
Voor- en nadelen
Er zijn verschillende voor- en nadelen over teledermatologie te noemen. Eerder onderzoek toonde aan dat het met teledermatologie in veel gevallen mogelijk is om op een praktische, snelle en betrouwbare manier een huidaandoening te laten beoordelen en behandeladvies te krijgen. Het is gebleken dat een aanzienlijk deel van de verwijzingen naar de tweede lijn op deze manier voorkomen kan worden, dat betrokkenen tevreden zijn en dat tevens kosten bespaard kunnen worden: (€35 of 18% per consult per patiënt). Aan de andere kant blijken sommige huidaandoeningen, met name gepigmenteerde laesies, zich minder te lenen voor een teledermatologische beoordeling.
Wat is er nodig om dit te organiseren?
Er zijn verschillende logistieke, juridische en financiële randvoorwaarden die van belang zijn om een teledermatologisch consult goed te laten verlopen. Allereerst is het belangrijk om foto’s in te sturen van voldoende kwaliteit: bij voorkeur een resolutie van 3 megapixels of hoger en daarbij tevens een juiste positionering, scherpte en belichting te kiezen. De lokalisatie van de huidaandoening moet voldoende duidelijk zijn. Tip: maak zowel een overzichtsfoto met hierop ten minste één aangrenzend gewricht, alsmede enkele detailopnames. Uiteraard is het noodzakelijk een digitale camera (al dan niet op een smartphone), computer en een internetverbinding ter beschikking te hebben.
De volgende stap is het faciliteren van een beveiligde verbinding met een dermatoloog door een tussenpersoon die tevens zorg draagt voor de declaratie bij de betreffende zorgverzekeraar. Consulten met teledermatologie worden door alle zorgverzekeraars vergoed (ongeveer € 77 per consult) en vallen onder medisch-specialistische zorg (en daarmee onder de Zorgverzekeringswet). Eventuele diagnostiek of therapie die voortvloeit uit een teledermatologie consult en daarna ingezet wordt door een specialist ouderengeneeskunde valt onder de Wet langdurige zorg. In het originele artikel wordt - meer in detail - ingegaan op de randvoorwaarden en hoe teledermatologie te organiseren is binnen de verpleeghuissetting.
Huidig gebruik in Nederlandse verpleeghuizen
Uit een landelijk onderzoek blijkt dat er binnen Nederlandse verpleeghuizen maar beperkt gebruik gemaakt wordt van teledermatologie (31,6% van de artsen werkzaam in Nederlandse verpleeghuizen heeft hiervan ooit gebruik gemaakt), hoewel het merendeel van de ondervraagde artsen verwacht dat meer gebruik de kwaliteit van de zorg aanzienlijk kan verbeteren. Voor de geringe toepassing van teledermatologie in Nederlandse verpleeghuizen worden verschillende redenen genoemd. Genoemde redenen zijn onder andere onvoldoende bekendheid met de mogelijkheden en onduidelijkheid over de financiële consequenties. Wij denken dat teledermatologie een laagdrempelige en eenvoudige manier is om de dermatologische zorg voor patiënten in de verpleeghuissetting te verbeteren en ziekenhuisbezoek te voorkomen. Wij hopen dan ook dat teledermatologie in de toekomst vaker gebruikt zal gaan worden.
Met dank aan dr. J.M. Mommers voor het gebruik van de foto.
Auteur(s)
- Satish F.K. Lubeek, dermatoloog i.o. en promovendus, afdeling Dermatologie Radboudumc Nijmegen
- Eric R. van der Geer, specialist ouderengeneeskunde, hoofd VOSON, Nijmegen