Minister Kuipers heeft gisteren aangegeven het advies van de Gezondheidsraad over te nemen m.b.t. een vaccinatiecampagne in het najaar tegen COVID-19 voor risicogroepen en zorgpersoneel met direct contact met kwetsbare patiënten.
De Gezondheidsraad adviseerde 28 juni 2023 aan de minister een structureel (re)vaccinatieprogramma tegen COVID-19 waarin risicogroepen jaarlijks een COVID-19-vaccinatie aangeboden krijgen. Het gaat hier om mensen van 60 jaar en ouder, volwassenen en kinderen uit medische hoog- risicogroepen en volwassenen uit medische risicogroepen die jaarlijks een uitnodiging krijgen voor de griepprik. De (re)vaccinaties voor deze groepen hebben dus als doel om ernstige ziekte en sterfte te verminderen. Minister Kuipers besliste gisteren alleen over de najaarscampagne in 2023; een besluit over een structureel vaccinatieprogramma tegen COVID-19 moet nog worden genomen.
Vaccinatie zorgpersoneel
Ook besloot minister Kuipers het advies van de Gezondheidsraad over te nemen om zorgpersoneel die direct contact met kwetsbare patiënten hebbende vaccinatie aan te bieden. In dat geval is vaccinatie primair bedoeld om deze kwetsbare patiënten te beschermen. De Gezondheidsraad adviseerde geen structurele revaccinatie voor gezonde volwassenen van 18 jaar tot en met 59 jaar en voor kinderen van 6 maanden tot en met 17 jaar buiten de medische hoogrisicogroepen. Op dit moment is er onder de algemene bevolking onder de 60 jaar een hoge mate van hybride immuniteit. Revaccinaties zullen op dit moment relatief weinig bijdragen aan aanvullende bescherming tegen ernstige ziekte aldus de Gezondheidsraad.
Hoogrisicogroepen
De Gezondheidsraad gaf aan dat over het algemeen één revaccinatie per jaar zal volstaan, maar voor sommige patiëntencategorieën een korter interval tussen revaccinaties door de beroepsgroepen overwogen kan worden als nieuwe wetenschappelijke inzichten daar aanleiding toe geven. Desondanks zullen er patiënten blijven die ondanks meerdere revaccinaties geen beschermende afweerrespons opbouwen. Er kunnen altijd individuele situaties bestaan waarin besloten kan worden om een revaccinatie aan te bieden aan personen buiten de gespecificeerde doelgroepen, bijvoorbeeld als er een kwetsbaar gezinslid is. Naar inzicht van de behandelend arts kan volgens de Gezondheidsraad ook andere mensen op individuele basis een COVID-19-(re)vaccinatie worden aangeboden als dit nodig wordt geacht.
Gelijktijdige vaccinatie mogelijk
De Gezondheidsraad ziet geen bezwaren tegen het samenvallen van COVID-19-revaccinatie met andere vaccinaties, zoals de influenza- en pneumokokkenvaccinatie. Gelijktijdige vaccinatie zou voordelen kunnen hebben in de vorm van een potentieel hogere vaccinatieopkomst. Ook de WHO en het ECDC bevelen aan om een gecombineerde COVID-19 en influenza vaccinatie(campagne) te overwegen. Gelijktijdige toediening van vaccinaties heeft naar verwachting geen ongunstig effect op de effectiviteit en veiligheid, maar omdat de empirische evidentie nog beperkt is, adviseerde de Gezondheidsraad wel om het effect van gelijktijdige toediening te blijven monitoren. De Gezondheidsraad realiseerde zich dat gelijktijdige toediening, naast voordelen zoals vaccinatiebereidheid en communicatie, ook logistieke uitdagingen met zich mee kan brengen, waardoor afweging en uitwerking door alle betrokken partijen nodig zullen zijn.
Type vaccinatie en interval
Voor het komende najaar 2023 adviseerde de Gezondheidsraad het gebruik van een mRNA-vaccin voor zowel primaire vaccinatie als revaccinatie. Ook wordt één enkele dosis van het mRNA-vaccin voldoende geacht als primaire vaccinatie voor mensen die niet eerder zijn gevaccineerd. Omdat vrijwel iedereen in deze groep minimaal één infectie met SARS-CoV-2 heeft doorgemaakt, zal één vaccindosis al tot hybride immuniteit leiden. Dit komt overeen met het standpunt van de FDA. Er zal in individuele gevallen een uitzondering gemaakt kunnen worden voor mensen die wel een volledige basisreeks nodig hebben vanwege bijvoorbeeld hervaccinatie na een stamceltransplantatie of kinderen in de medische hoogrisicogroep die voor het eerst gevaccineerd worden. De gezondheidsraad adviseerde om bij voorkeur een interval van ten minste 6 maanden na de laatste COVID-19-vaccinatie of een bekende SARS-CoV-2-infectie aan te houden. Voor mensen die de mRNA-vaccins niet verdragen of deze vaccins om andere redenen niet willen, wordt een beschikbaar subunit-eiwitvaccin als alternatief geadviseerd, dat eveneens aangepast moet zijn aan de epidemiologische situatie.
Vaccinatieronde 2023/2024
Momenteel zijn, op advies van WHO, FDA en ECDC/EMA, vaccins in ontwikkeling gebaseerd op XBB-antigenen van de momenteel circulerende virusvarianten. Het is op dit moment niet bekend of deze vaccins tijdig beschikbaar komen voor de najaarscampagne 2023. De Gezondheidsraad adviseerde daarom het OMT-Vaccinaties (OMT-V) te raadplegen om de definitieve vaccinkeuze en de precieze timing van het vaccinatie-programma vast te stellen, zodra de beschikbaarheid van vaccins bekend is. De minister geeft aan dat het streven is om bij de najaarsronde gebruik te maken van mRNA vaccins die zijn aangepast aan de XBB variant van het coronavirus. De minister verwacht dat het EMA op korte termijn met een beoordeling van het vaccin komt. De minister streeft ernaar te starten in oktober. Mocht de komende weken blijken dat de nieuwe vaccins niet tijdig beschikbaar komen, dan zal de minister het OMT-V om aanvullend advies vragen.
Monitoring
Omdat er tot nog toe het hele jaar door epidemische golven van SARS-CoV-2 plaatsvinden, al dan niet met nieuwe varianten, adviseerde de Gezondheidsraad om specifiek bij hoogrisicogroepen de ziektelast te monitoren. Indien er bij hen een toegenomen ziektelast wordt vastgesteld vanwege dalende immuniteit en afnemende bescherming tegen nieuwe varianten, kan overwogen worden om voor deze groepen het vaccin met een interval van 6 maanden aan te bieden binnen het revaccinatieprogramma. Het gaat om mensen van 80 jaar en ouder, en de medische hoogrisicogroep, zoals gespecificeerd door het ECDC.
Hoe nu verder?
Verenso is aangesloten bij de landelijke vaccinatie werkgroep COVID-19. Zodra daar meer duidelijkheid komt over het vaccin, de timing, de benodigde toestemmingsformulieren en de mogelijkheden om de griep- en COVID-19-vaccins tegelijkertijd te geven, zullen wij jullie via de nieuwsbrief meer informatie verstrekken.
