Van de redactie

Samen de kwaliteit bewaken, ook ‘s nachts

Nienke Fleuren, Diane de Zwart

Het gevoel dat aios Febe Verelst schetst in haar blog ‘Uit de ouderengeneeskundige praktijk’ zullen velen herkennen: de dienst is spannend en vol onzekerheden. Je bent aangewezen op je eigen kennis, vaardigheden, inlevings- en improvisatievermogen. En de patiënt is aangewezen op jou. Dit zorgt voor moeilijke dilemma’s, maar ook voor mooie ervaringen, die vaak indringender zijn dan de meer gestroomlijnde situaties tijdens kantoortijden. Juist dit maakt de diensten zo bijzonder.

Het doel van dit themanummer is specialisten ouderengeneeskunde een inkijkje te geven in elkaars diensten tijdens avonden, nachten en weekenden (ANW-diensten). Vinden anderen de diensten ook zo zwaar? Ja, blijkt uit onze enquête onder 250 collega’s. Is deze gedeelde smart voldoende om er halve smart van te maken? Misschien niet, maar we kunnen allicht leren van elkaars ervaringen en aangedragen verbeterpunten.

Ook in de andere bijdragen blijkt dat we er niet zo alleen voor staan als dat het soms voelt. Zo kan het gevoel van veiligheid voor de aios vergroot worden door meer betrokken supervisie tijdens de diensten. Dit komt zowel de aios als de opleider en de patiëntenzorg ten goede, schrijft Nelleke Noeverman in haar bijdrage. Ook kunnen we advies vragen aan de dienstdoende apotheker en er zijn handige hulpmiddelen beschikbaar om de communicatie met verzorgenden en verpleegkundigen te verbeteren, zoals ons nieuwste redactielid Ingeborg Jansen in haar vlog laat zien.

Een goede samenwerking kan spoedsituaties voorkomen, betoogde Bianca Buurman, hoogleraar acute ouderenzorg bij het AMC, in haar oratie. Het perspectief dat zij schetst – spoedsituaties ontstaan door een combinatie van al langer bestaande medische, sociale en zorg-gerelateerde problematiek – komt specialisten ouderengeneeskunde bekend voor. Dat ouderen met complexe, meervoudige problematiek tot het laatste moment thuis blijven wonen, zorgt voor meer en moeilijkere spoedopnames in het verpleeghuis, ook tijdens avonden en weekenden. In combinatie met de krapte op de arbeidsmarkt zorgt dit voor drukke, zware en frequente diensten.

De krapte is goed voelbaar bij VVT-organisaties, die steeds meer moeite lijken te hebben om hun ANW-diensten rond te krijgen, zeker nu sinds 2017 het verrichten van diensten geen eis meer is voor herregistratie als specialist ouderengeneeskunde. Vanuit die krapte zijn alternatieven ontstaan: ANW-organisaties die de diensten overnemen of de inzet van basisartsen of huisartsen. Marjolein Vegers beschrijft hiervoor een zeer gedegen plan van aanpak, dat zeker ook van meerwaarde kan zijn voor andere organisaties die met basisartsen werken.

Het doel van deze taakdelegatie is de specialisten ouderengeneeskunde te ontzien. Daarbij moeten we wel de kwaliteit blijven bewaken en zorgen dat ook aan andere randvoorwaarden wordt voldaan, benadrukt Nienke Nieuwenhuizen, voorzitter van Verenso. In dat licht moeten we ons afvragen of de koers die we nu varen, waarbij steeds meer VVT-organisaties hun specialisten ouderengeneeskunde vrijstellen van diensten en dit ook inzetten om mee te werven, wel de koers is die we willen gaan. Deze koers is niet bewust gekozen maar ontstaan vanuit krapte, hoge belasting en het vervallen van de herregistratie-eis.

Als we als specialisten ouderengeneeskunde de regierol willen behouden, moeten we dan niet aan het roer staan, ook buiten kantoortijden?