Van de redactie

Advance care planning is ons dagelijks werk

Eefje Sizoo en Aafke de Groot

Advance care planning is onze core business. Sommige collega’s zeggen zelfs: ‘ouderengeneeskunde is advance care planning’. Daar valt wel wat voor te zeggen als het gaat om kwetsbare ouderen die wonen in het verpleeghuis. Zij hebben tegenwoordig nog maar een beperkte levensverwachting.

Zo bezien is het niet verrassend dat het merendeel van deze patiënten bij het afnemen van een signaleringslijst wordt geïdentificeerd als een patiënt met een palliatieve zorgbehoefte (Oosterbaan). Specialisten ouderengeneeskunde die bevraagd werden in een focusgroep zagen dan ook weinig in het gebruik van een screeningslijst (SPICT) om een palliatieve zorgbehoefte te identificeren. Zij overwegen intuïtief al snel een palliatieve zorgbenadering. Zij zagen wel andere toepassingen voor de onderzochte screeningsmethoden om het advance care planningsproces te ondersteunen (Oosterbaan).

De medische zorg voor kwetsbare ouderen in het verpleeghuis kan gezien worden als geriatrisch palliatieve zorg betogen ook Pouw en collega’s. In de binnenkort startende IMPETUS studie onderzoeken zij of het koppelen van een gestructureerde medicatiebeoordeling aan advance care planningsgesprekken leidt tot meer passende medicatievoorschriften bij kwetsbare ouderen in het verpleeghuis.

De Kort en Steen beschrijven aan de hand van een drietal casus een aantal dilemma’s rondom het bewust afzien van voeding en vocht. Zij illustreren hoe het goed vooraf doorspreken van het stervensproces en mogelijke scenario’s bij onverwachte ontwikkelingen de patiënt, diens betrokken naasten en de zorgverleners kan helpen.

De campagne ‘praten over het levenseinde’, die deze week weer in het nieuws was, benadrukt dat advance care planning veel gewoner moet worden. Zou advance care planning niet proactief bij iedere oudere gestart moeten worden, ongeacht of hij of zij kwetsbaar is? Van der Plas en collega’s constateerden dat meer dan de helft van de ouderen van 75 jaar en ouder in de huisartspraktijk nadenkt over toekomstige gewenste zorg en behandeling. Ze bespreken dit echter lang niet altijd met naasten en nog veel minder vaak met zorgverleners. Door tijdig met advance care planningsgesprekken te beginnen kan de oudere patiënt zonder tijdsdruk informatie inwinnen en de informatie laten bezinken, stellen zij.

Jansen en collega’s geven een mooi overzicht van het advance care planningsproces aan de hand van patiënten met longfalen. Zij laten zien hoe het initiëren en opvolgen van advance care planning een essentieel onderdeel is van de zorg die de specialist ouderengeneeskunde kan bieden aan deze patiënten en zijn of haar naasten en zij doen een aantal concrete aanbevelingen voor de praktijk. Wat is het goede moment om een gesprek aan te gaan? Hoe kan het gesprek ingeleid worden en welke vragen kunnen daarbij gesteld worden? Hoeveel en welke informatie is belangrijk voor de patiënt? 

De bijdragen in dit themanummer maken zichtbaar hoe nauw advance care planning verweven is met het vak ouderengeneeskunde. Advance care planning is ons dagelijks werk.