App Icoon
Vera Bergkamp is woordvoerder langdurige zorg in de fractie van een van de belangrijkste oppositiepartijen, D66. Het tweede in een serie exclusieve interviews met volksvertegenwoordigers.'Je ziet dat er verpleeg- en verzorgingshuizen zijn die met dezelfde middelen betere zorg leveren dan andere. De lat moet bij de minder goed presterende instellingen zeker omhoog.'
Het valt haar op bij haar ouders, die inmiddels, zoals ze het zelf uitdrukt, ‘aardig op leeftijd zijn’: medische zorg is vaak een heel gedoe. ‘Ziekenhuis in en uit. Iedere keer weer het zelfde verhaal vertellen en luisteren naar het vaak in moeilijke medische taal gevatte antwoord. Ook de communicatie tussen ziekenhuis, huisarts, patiënt en apotheek laat soms te wensen over, waardoor het lastig is overzicht te houden. Iedereen doet zijn best, maar dat kan echt beter. En dan zwijg ik nog over het berichtenverkeer met gemeenten en andere instanties. Ik heb langdurige zorg in mijn portefeuille, maar ik moet soms lang nadenken wat er in een brief staat.’
Vera Bergkamp (Amsterdam, 1971) is woordvoerder langdurige zorg voor D66 in de Tweede Kamer. In haar jaren als volksvertegenwoordiger is de zorg in verpleeghuizen steeds meer onder druk komen te staan. Het aantal handen aan het bed is fors verminderd, wat mede leidt tot minder toezicht. Wat beschouwt zij daarbij nog als acceptabel?
‘Dat is een lastige vraag, want met een vergrijzende bevolking komen we voor nieuwe uitdagingen te staan,’ zegt ze. ‘Minder geld uitgeven hoort daarbij, als we de zorg betaalbaar, toegankelijk en van goede kwaliteit willen houden. Dat vraagt om op een andere manier naar de zorg te kijken. Wat mij betreft ligt het accent op kwaliteit. Mensen hebben recht op een waardige behandeling in een veilige omgeving. Daar ligt voor mij de grens. Je ziet overigens dat er verpleeg- en verzorgingshuizen zijn die met dezelfde middelen betere zorg leveren dan andere. De lat moet bij de minder goed presterende instellingen zeker omhoog. Uitwisseling van goede voorbeelden kan daarbij een rol spelen.’
Toezicht met domotica
Toezicht door middel van domotica is een mogelijkheid bij het reduceren van de kosten, maar wat dat betreft is Vera Bergkamp terughoudend, zoals te verwachten bij een partij die veel waarde hecht aan privacy. ‘Wat D66 betreft is het goed om te kijken hoe innovatie de zorg kan ondersteunen en vernieuwen waar nodig. Domotica is dan een optie, maar ik pleit voor voorzichtigheid. Als het gaat om alarm slaan door op een knopje te drukken, dan is dat natuurlijk een goede zaak, maar dat is iets anders dan het inzetten van domotica om toezicht te houden. We moeten rekening houden met de privacy van mensen. Onnodig bespieden van mensen is iets wat ik niet wil. Hiervoor mag je alleen kiezen in uiterste gevallen, en alleen met toestemming van de betrokkene of van de directe familie. Zonder die toestemming is de inzet van domotica in verpleeghuizen geen optie.’
Behalve privacy zijn kwesties als zelfbeschikking en het recht op euthanasie voor Vera Bergkamp en D66 belangrijke kwesties. Op de vraag of de recente verruiming van de interpretatie van de euthanasieregels wenselijk is, terwijl tegelijkertijd de zorg afneemt voor mensen met dementie, reageert ze met: ‘Ik wil geen appels met peren vergelijken. Het is belangrijk dat degenen die in aanmerking komen voor euthanasie hier aanspraak op kunnen maken, en dat de persoon in kwestie de regie kan voeren. Dit staat los van de passende zorg voor mensen met dementie. We moeten waarborgen dat deze beschikbaar is, en dat geldt zeker ook voor dagbesteding. In meerdere debatten in de Tweede Kamer heb ik mijn zorgen hierover geuit. We moeten zorgen dat begeleiding en passende zorg in voldoende mate worden ingekocht, zodat mensen met dementie goed kunnen worden begeleid. Ik wil nogmaals benadrukken dat dit los staat van de euthanasieregels.’
Rol van de gemeenten
Een andere actuele kwestie: wat vindt D66 van de manier waarop gemeenten de zorg oppakken voor thuiswonende ouderen met complexe zorgvragen? Is er voldoende kennis van de problematiek?
‘We zien dat gemeenten sinds de decentralisaties van vorig jaar kampen met een flink aantal uitdagingen. Eén daarvan is de complexiteit van de diverse zorgwetten. Soms is het niet helder welke zorg onder de Wmo, de Wlz of een van de andere wetten valt. Dit is vaak geen onwil, maar simpelweg een gebrek aan kennis. Dit kunnen we oplossen en D66 spoort staatssecretaris Van Rijn van VWS daar dan ook vaak toe aan. Aan de andere kant moeten we realistisch zijn: grote veranderingen in de zorg vergen tijd. We moeten er daarom met elkaar bovenop blijven zitten, ieder vanuit zijn eigen verantwoordelijkheid, om te voorkomen dat cliënten de dupe zijn.’
De inzet van de specialist ouderengeneeskunde is wat dat betreft zeker nodig, aldus Vera Bergkamp, en het feit dat er geen zelfstandige betaaltitel is voor zijn of haar zorg in de eerste lijn is dan ook geen goede zaak. ‘Huisartsen krijgen steeds vaker te maken met complexe zorg voor ouderen, waarbij een specialist ouderengeneeskunde soms uitkomst kan bieden. D66 is voorstander van substitutie naar de eerste lijn, waarbij we het belangrijk vinden dat een specialist ouderengeneeskunde de huisarts kan bijstaan. Passende financiering is dan uiteraard nodig. De huidige subsidieregeling voor zorg in de eerste lijn wordt geëvalueerd. Op basis hiervan zullen we bekijken of aanpassingen nodig zijn. Want het mag natuurlijk niet zo zijn dat betaaltitels passende zorg in de weg zitten.’
Eigen omgeving
Tot slot: hoe ziet Vera Bergkamp haar eigen oude dag, en wat verwacht zij daarbij van artsen en andere zorgverleners? ‘Ik hoop dat ik dan samen met mijn partner in goede gezondheid ben en zelfstandig in mijn eigen omgeving kan wonen. Ik hoop ook dat ik dan, waar nodig, kwalitatief advies en zorg kan krijgen, en dat die zorg eenvoudiger is georganiseerd dan nu en minder versnipperd. Dat geldt voor het stellen van een goede diagnose en voor het ontvangen van eventuele hulp en ondersteuning thuis. Daar wil ik me dus voor blijven inzetten.’