Reactie van Verenso op artikel 'GGZ neemt in 2020 afscheid van mensen met dementie bij invoering Wet zorg en dwang'

Verenso

Verenso heeft met interesse kennisgenomen van het artikel ‘GGZ neemt in 2020 afscheid van mensen met dementie bij invoering Wet Zorg en Dwang’ van Arie Berg en wil hier graag op reageren. Uiteraard zijn wij als vereniging voorstander van veilige en goede regelingen als het gaat om vrijheidsperking. Met betrekking tot de invoering van de Wzd en de Wvggz hebben wij echter reële zorgen die in het artikel van de heer Berg niet belicht worden. In deze reactie willen wij hier aandacht voor vragen.

Patiënten belanden tussen wal en schip

In het artikel wordt gesproken over kansen die mogelijke ‘bemoeizorg’ voor mensen met het syndroom van Wernicke-Korsakov in de thuiszorg biedt. Verenso ontvangt echter andere en meer alarmerende signalen uit diverse regio’s, als het gaat om deze patiënten. Verschillende rechtbanken nemen geen genoegen met het door het ministerie van VWS geuite voornemen om Korsakov en Huntington als gelijkgestelde aandoening in een algemene maatregel van bestuur (AMvB)op te nemen. Zolang de AMvB nog niet officieel is ingevoerd, volgen zij de wet en geven op basis van de Wzd geen RM of IBS af. Waar eerder nog sprake was van goed geregelde zorg voor mensen met Korsakov, Huntington en NAH op gespecialiseerde afdelingen van verpleeghuizen, ontstaan er nu schrijnende en soms levensbedreigende situaties

Voor patiënten met deze aandoeningen dreigt een gedwongen verhuizing naar een GGZ-instelling. Bij het niet verlengen van een RM leidt het zelfs tot situaties waarbij, door het ontbreken van een juridische grond voor opname, iemand zonder enige vorm van ziekte-inzicht de instelling kan verlaten. Mensen die afhankelijk zijn van medische en sociale zorg, afhankelijk van medicatie als bijvoorbeeld insuline. Mensen voor wie er meestal geen sociaal netwerk meer beschikbaar is in de thuissituatie.

Reactie minister Hugo de Jonge

Al ruim voor de invoering van de wet hebben we onze zorgen meermalen bekend gemaakt aan de minister van VWS, Hugo de Jonge. De minister stelt dat de wijziging van het Besluit zorg en dwang zo snel mogelijk in procedure gebracht zal worden, zodat de Wzd ook van toepassing kan zijn op mensen met het syndroom van Korsakov, de ziekte van Huntington en NAH. De minister heeft blijkbaar niet voorzien dat de rechterlijke macht niet op basis van goede voornemens handelt maar op basis van een wet.  Het is nog onduidelijk wanneer de minister de wet daadwerkelijk aanpast; wij zullen er als Verenso op aan blijven dringen dat dit snel gebeurt.

Crisisopvang

Vanuit Verenso vragen we ook aandacht voor de acute problemen rondom de crisisdiensten. Diverse GGZ instellingen weigeren vanaf 1 januari j.l. dienstverlening, omdat zij zich willen beperken tot de Wvggz. Hiermee wordt dus ook de crisisopvang en het afgeven van de RM en de IBS,  die in veel regio’s normaliter door de collega’s van de crisisdienst werden afgegeven, geweigerd of in snel tempo afgebouwd. Kwalijk is de druk die opgevoerd wordt bij de specialisten ouderengeneeskunde om de problemen op te lossen.

De minister heeft in het debat verpleeghuiszorg van 16 februari j.l. gemeld dat “De GGZ niet kan zeggen: daar zijn we niet meer van”. Ook gaf hij aan dat hij bezig is met het op de hoogte stellen van huizen en crisisdiensten: “We zijn er praktisch al mee aan de slag”. Wij weten niet of dit gebeurd is, maar constateren in ieder geval dat dit tot nu toe weinig effect heeft. Een groot aantal GGZ-instellingen heeft daadwerkelijk ‘afscheid genomen van mensen met dementie’ zoals Arie Berg het omschrijft. Hierbij zijn er overigens regionale verschillen waar te nemen. We zouden graag willen dat de minister voor de korte termijn de term ‘overgangsjaar’ ook echt invulling geeft en de crisisdienst/RM/IBS vanuit ambulante zorg voorlopig in 2020 door de GGZ laat invullen. Deze dienstverlening is ook nog op die manier bekostigd.

Voor de lange termijn willen we graag gehoor geven aan de uitnodiging van de minister en staatssecretaris van VWS om samen met veldpartijen te zoeken naar een oplossingsrichting om via de regionale crisisdiensten voor alle crisissituaties -ongeacht of dat gaat om cliënten uit de ggz, ouderenzorg of gehandicaptenzorg-  triage, beoordeling en, waar nodig, een crisisbed te kunnen leveren. Inbreng van deskundigheid en samenwerking vanuit alle disciplines, voldoende financiering en voldoende capaciteit zijn daarbij uiteraard essentieel.

Voorwaarden ambulante zorg

In zijn artikel, benoemt de heer Berg ook enkele randvoorwaarden om de ambulante toepassing van de Wzd mogelijk te maken. Hierbij ligt de nadruk met name op de financiering. Het is echter complexer dan dit, ook capaciteit en duidelijkheid over verantwoordelijkheden vormen belangrijke randvoorwaarden. Verenso heeft er bij VWS op aangedrongen om meer onderzoek te doen naar deze randvoorwaarden.