Tussen Droom en Daad
Roy Knuiman, Jacobien Erbrink
Al geruime tijd lijkt de beoogde Wet Zorg en Dwang in aantocht. De opvolger van de Wet BOPZ laat echter op zich wachten. We bevinden ons nu in het schemergebied tussen Droom en Daad. De droom van een wet gebaseerd op een ideologie van kwalitatief goede zorg voor en met de cliënt. En de daad van een daadwerkelijke wet. In deze rubriek besteden we aandacht aan de Wet Zorg en Dwang, steeds aan de hand van één vraag. Op deze vraag zullen we vanuit zowel zorginhoudelijk perspectief als juridisch perspectief een reflectie schrijven met als doel het schemergebied wat meer te laten oplichten.
Netwerken
Roy Knuiman
Heeft het zin om vooruit te lopen op de wet Zorg en Dwang? Verplicht is het natuurlijk niet, de wet is immers nog niet aangenomen. Maar het heeft wel degelijk zin als dat vooruitlopen de kwaliteit van onze patiëntenzorg kan verbeteren. Ook de inspectie loopt vooruit. We noemden het al eerder: in mei 2015 heeft de inspectie een factsheet ‘Toezicht vrijheidsbeperking onder dwang in de ouderenzorg’ gepubliceerd. Daaruit blijkt dat we nog kunnen verbeteren met het inzetten van externe deskundigen. Dan moeten we die externe deskundigen natuurlijk wel kennen. En zij ons. Dat is niet altijd het geval. Netwerken dus.
De ouderengeneeskunde verandert in snel tempo. De patiëntdoelgroep van de specialist ouderengeneeskunde woont op veel verschillende plekken, niet alleen meer in het verpleeghuis. De wet Zorg en Dwang, de Wet Langdurige Zorg, maar ook de noodzaak om al in te spelen op de Zorgverzekeringswet vraagt van specialisten ouderengeneeskunde dat ze laten zien wat ze doen. Aan managers, huisartsen, psychiaters of andere specialisten. Met andere woorden: Netwerken. Voor velen een woord met een wat vieze bijsmaak. Begrijpelijk. Netwerken lijkt al snel op opscheppen. Mensen die zich anders voordoen dan ze zijn. Aardig doen, omdat ze iets van je gedaan willen hebben. Maar netwerken levert je ook contacten op en is daarom belangrijk. Uit je eigen veilige vertrouwde kringetje van collega’s stappen is in het begin misschien wat eng, maar al snel normaal. En wie weet is het zelfs leuk.
Laatst was ik ongemerkt aan het netwerken. Ik stond op het schoolplein en raakte in gesprek met een van de vaders. Hij bleek huisarts te zijn. Al snel ging het gesprek over de rol van huisartsen en specialisten ouderengeneeskunde bij de behandeling van oudere patiënten. Hoe kon hij eigenlijk in contact komen met een specialist ouderengeneeskunde bij hem in de buurt? Een moeder die ons gesprek toevallig had opgevangen, vertelde dat zij zelf klinisch geriater was en al vaker samenwerkte met specialisten ouderengeneeskunde. We besloten het gesprek later te vervolgen onder het genot van een drankje. Terugfietsend naar huis bedacht ik mij dat ik zojuist genetwerkt had. We hadden over de kinderen en over ons werk gepraat en hadden allemaal iets nieuws gehoord. En het was nog leuk ook.
Mijn tip. Zoek een manager binnen of buiten uw instelling, een huisarts en specialist die u al enigszins kent of met wie u een klik heeft. Er zijn er genoeg. Raak in gesprek over gemeenschappelijke zorgen of kansen. Over hoe je elkaar kunt helpen. Als het goed is gaat het vanzelf. En als het niet goed is, zoekt u toch weer een ander?
Het vervolggesprek met de vader en moeder van het schoolplein vond plaats in een buurtcafé en was erg leuk. Blijft u allergisch voor het woord netwerken? Ach, het is maar een woord. Noem het desnoods samenwerken. Of gewoon werken. Werk ze!
Net werken
Jacobien Erbrink
Mijn inbreng gaat deze maand over Netwerken’ schrijft Roy. En dus aan mij de schone taak om hier ook ‘iets met die Netwerken’ te doen. Er zijn er zeker genoeg, nosologisch, thematisch of topografisch georganiseerd, het probleem is eigenlijk meer dat het mij aan schoolgaande kinderen ontbreekt…. Gelukkig kom ik bij de Jumbo nog wel eens een collega tegen, maar ja, om nu tijdens het verrichten van grondig fysisch diagnostisch onderzoek op de eetrijpe avocado’s met collega K te spreken over vrijheidsbeperking gaat mij wel wat ver. In de Jumbo beperk ik mij graag tot het analyseren van de lokale weersomstandigheden, wat dan toch niet wezenlijk bijdraagt aan een Netwerk inzake Zorg en Dwang. Dat ik – ter bevordering van mijn eigen bewegingsvrijheid - mijn woonbuurt eigenlijk wel een beetje uitgezocht heb op het vermijden van werk-gerelateerde ontmoetingen gaat mij nu opbreken als ik Roy moet geloven. Ik zal mij dus moeten beraden op alternatieven om deze Netwerk-insufficiëntie te voorkomen, dan wel te beperken, maar ik vrees dat ik enig risico op Netwerkschade wel zal moeten accepteren ten gunste van juist die bewegingsvrijheid. Ik heb dat er graag voor over natuurlijk, want zo zit ik in elkaar.
Ondertussen is dat woord Netwerken door mijn hoofd op reis gegaan, en heeft daar zomaar het woord Neuraal ontmoet. Neurale Netwerken. Natuurlijk! De bouwstenen van ons brein die in hoogst complexe verbintenissen er voor zorgen dat wij kunnen denken. Omdenken, Verander-denken, Out of the Box Denken, Denken in Mogelijkheden. Allemaal vaardigheden die we met onze Neurale Netwerken ten uitvoer brengen. Nee, nou niet meteen wegklikken deze rubriek, wacht daar nou nog even mee en gun die fascinerende hersencellen een kans van slagen. Denk ‘JA’. Stel je die Neuronen maar voor met hun armen uitgestrekt op zoek naar nieuwe buren, als oliebollen met aantrekkelijke knapperige uitsteekseltjes, als elegante verfspatten in prachtige kleuren, als draden van een zoete suikerspin, als spaghetti Alla Vongole met eindeloos lange sappige lijnen die zo soepel met elkaar samenhangen in dat diepe bord. Wordt het daar niet al een stuk smakelijker van?
De meest fantastische eigenschap van Neurale Netwerken is natuurlijk dat ze flexibel zijn: zoals een spier zich aanpast aan de arbeid die ze moet verrichten, zo passen de Netwerken zich aan aan de signalen die ze verwerken. Andere gedachten brengen andere verbindingen tot stand, waardoor dat Anders Denken ook weer makkelijker gaat. Laat dat Neurale Net daarom nou maar eens werken aan de acceptatie van risico’s en van bijzonder gedrag. Laat het zich maar eens buigen over de vraag waar meneer Van Dam ’s nachts WEL gelukkig van wordt, hoe mevrouw Bergen ’s middags WEL in beweging kan blijven en welke bezigheid WEL past bij de levenswandel van juffrouw Akkermans. En misschien ook over de vraag wat zuster Thea WEL nodig heeft om haar Neurale Netwerken een wat opgewektere configuratie te geven. Of jij – wat heb jij zelf eigenlijk WEL nodig om je Neurale Zorg en Dwang Netwerken in de JA-stand te houden? Daar over na te denken geeft al nieuwe impulsen aan je Neurale Netwerk. Nog beter is het natuurlijk om het dan ook te delen met anderen, daar worden de wederzijdse Neuronen dubbel blij van. Dat kan op het schoolplein, of toch in de Jumbo. Maar het kan ook hier en nu, onder aan deze rubriek. We zijn benieuwd!
Heeft u vragen over de Wet Zorg en Dwang? Vragen die u al lang bezighouden en waarop het antwoord voor alle lezers interessant kan zijn? Stuur ze naar redactie@verenso.nl, dan kunnen wij deze gebruiken voor deze rubriek. Wilt u zelf de stand van zaken bijhouden? Kijk op www.dwangindezorg.nl of bij www.overheid.nl.
Auteur(s)
- Mr. Roy B.J. Knuiman, juridisch beleidsmedewerker Verenso
- Jacobien F. Erbrink, specialist ouderengeneeskunde en kaderarts psychogeriatrie