Woord voorzitter

Herinneringen

Nienke Nieuwenhuizen

Laatst fietste ik langs zorgcentrum Polderburen en de herinneringen aan de start van mijn carrière als specialist ouderengeneeskunde werden getriggerd. Het leek een eeuwigheid geleden dat ik daar, als jonge moeder, aan het werk ging. 

Na drie jaar interne geneeskunde, vond ik in Polderburen een plek en een specialisme waar ik mijn visie op het artsenvak kwijt kon en mijn ambities kon waarmaken. Met een beetje hulp van Hans Houweling durfde ik de stap te nemen om me te wijden aan de zorg voor de kwetsbaarsten van de kwetsbaren. Mensen waar men over het algemeen van zegt dat ‘de dokter niets meer voor ze kan doen’. Niets bleek minder waar. 

Hans was destijds de verpleeghuisarts van Polderburen. Een vooruitstrevende verpleeghuisarts die een vooruitstrevend verpleeghuis had opgebouwd in een pioniersstad waar men in de beginjaren nog moest lobbyen voor ouderen. Ik herinner me nog de affiches met ‘Kom naar Almere en neem je moeder mee!’ Dat is nu wel anders. Ook Almere heeft nu, hoewel nog steeds een relatief jonge stad, niets te klagen over het aantal ouderen en mensen die zorg nodig hebben. Er zijn negen verpleeghuislocaties in Almere voor de inmiddels 204.000 mensen tellende bevolking.

Hans was een pleitbezorger van alles wat we nu nog steeds als ‘nieuw’ beschouwen. Warme zorg, persoonsgerichte zorg, fixatievrije zorg en zorg zoveel mogelijk als thuis. Geen Zweedse banden in Polderburen. Wel veel aandacht voor de psychosociale benadering, een passende woonomgeving, veel bewegingsvrijheid en de deuren voor mensen met dementie stonden open. De deuren van hen die privacy wilden, konden dicht. Je kwam binnen via een eigen voordeur en er waren geen speciale activiteiten op de huiskamers, want daarvoor ging men naar het clubhuis. Thuis heb je toch ook geen activiteitenbegeleider? Zorg zoveel mogelijk als thuis. Maar wel met één belangrijk verschil! Er was, naast de huiselijke sfeer ook veel aandacht voor het therapeutisch klimaat. En een sterk en divers behandelteam om verpleging, verzorging, patiënt en mantelzorger te ondersteunen. Psycholoog, fysiotherapeut en arts deelden trouwens hun werkkamer. Voor mij toen heel logisch, gezien de multidisciplinaire aanpak die we binnen de ouderengeneeskunde nastreefden en het gemakkelijk van intercollegiaal contact dat je daarmee creëerde. Toch ben ik dat later maar weinig tegengekomen.

Helaas is Hans eind 2017 overleden. Daarmee hebben we, naast een bijzonder mens, ook een bijzondere collega verloren. Maar zijn visie op het vak en op de zorg voor mensen met dementie is allerminst verloren. Bij mij, maar ook bij anderen die bij en met hem hebben mogen werken, is die mensgerichte zorg zonder fixatie, gecombineerd met multidisciplinaire behandeling, de standaard geworden! 

Zo mijmerend over het verleden gaan mijn gedachten naar de toekomst. Zoals we weten, verandert de wereld om ons heen continu. Dus ook ons vakgebied en onze beroepsuitoefening zijn aan verandering onderhevig. Omdat we daar als specialisten ouderengeneeskunde niet altijd in ons eentje op kunnen inspelen, hebben onze voorgangers zich in 1972 verenigd in een vereniging: de Nederlandse Vereniging voor Verpleeghuisartsen (NVVA). Doel was om de artsen die werkzaam waren in verpleeghuizen te verbinden en daarmee de kwaliteit van handelen te verbeteren. Een mijlpaal van de vereniging was  in 1989 de erkenning van het unieke karakter van het werken met mensen in de kwetsbaarste fase van hun leven in de setting van het verpleeghuis. De opleiding verpleeghuisgeneeskunde was een feit en daarmee een specialisme dat uniek is in de wereld! Van over de hele wereld heeft men interesse in hoe wij de ouderenzorg hebben georganiseerd, met aandacht voor wonen, zorg, welzijn en behandeling!

In 2005 fuseerde de NVVA met de Nederlandse Vereniging van Sociaal Geriaters (NVSG). We liepen vooruit op een toekomst waarbij ambulant werken een belangrijke plaats zou krijgen; zorg en behandeling voor de kwetsbaarsten van de kwetsbaren, ongeacht hun verblijfplaats. Daarbij hoorde een passender naam voor ons vakgebied: specialist ouderengeneeskunde. En een logisch gevolg was om ook onze vereniging een nieuwe naam te geven: Verenso.

Als specialisten ouderengeneeskunde, verenigd in Verenso, hebben we niet stilgezeten. Met elkaar blijven we al 45 jaar inspelen op de veranderingen om ons heen en dat blijven we vast en zeker doen. Inmiddels hebben we 186 opleidingsplekken per jaar, 300 aios en 1616 geregistreerde specialisten ouderengeneeskunde, waarvan een groot deel lid is van Verenso. Maar waarom verbinden we ons in een vereniging? Wat willen we met elkaar bereiken, hoe willen we dat doen?

Ik ga er vanuit dat kwaliteitsverbetering een belangrijk thema blijft en dat we ons in verenigingsverband mogelijk meer in zullen zetten voor belangenbehartiging, ook op economisch vlak. Want ons mooie werk moet natuurlijk wel betaald worden. Of  dat nu gaat over de verdeling van de 2,1 miljard voor verpleeghuizen of een dekkend tarief in de Zvw, in Verenso-verband, we zijn er mee bezig. En misschien kunnen we ons wel wat meer profileren als de expert rond dementie. Want soms verdwijnt de inhoud van ons vak een beetje in al het beleidsgewoel. Als vereniging gaan we opnieuw kijken waar we voor staan en waar we voor gaan en hoe we daar willen komen. Een aantal leden van de vereniging buigt zich daarom op dit moment over een herijking van onze missie, visie en strategie. En alle leden van Verenso krijgen binnenkort een enquête waarin wordt gevraagd wat zij vinden en verwachten van hun vereniging.

We mogen trots zijn op de kennis die we hebben. We mogen trots zijn dat wij ‘leven toevoegen aan de dagen’ van de patiënten die aan onze zorg zijn toevertrouwd. En we mogen trots zijn op onszelf en op mooie collegae als Hans. Misschien moeten we die kennis nog meer verspreiden? Zowel als individuele specialist ouderengeneeskunde als vereniging! Samen bouwen we aan de toekomst en maken we hopelijk mooie herinneringen.