Tussen Droom en Daad

Roy Knuiman, Jacobien Erbrink

Het afgelopen jaar hebben wij in deze rubriek aandacht besteed aan de Wet Zorg en Dwang, de opvolger van de Wet Bopz. We bevonden ons in het schemergebied Tussen Droom en Daad. Dit is voor nu de laatste column. Hopelijk heeft u de rubriek Tussen Droom en Daad met plezier gelezen. We horen graag uw mening. Wij hebben hem met plezier gemaakt. Heeft u nog suggesties voor onderwerpen? Laat het ons weten. Fijne en ongedwongen feestdagen gewenst!

Deel je kennis ongedwongen

Wekelijks stellen specialisten ouderengeneeskunde vragen aan Verenso over de Wet Bopz, vrijheidsbeperking en gedwongen zorg. Via het forum van de Verenso website wisselen ze ook met elkaar kennis en ervaringen uit. In de afgelopen twee jaar hebben Jacobien en ik met veel plezier allerlei onderwerpen rond dit thema de revue laten passeren. Alles tegen de achtergrond van de Wet Bopz en de aankomende Wet Zorg en Dwang. Onderwerpen als dossiervoering over vrijheidsbeperking, de reikwijdte: wat is nog vrijheidsbeperking en wat is goede zorg, verantwoordelijkheidsverdeling in de organisatie, gedwongen toedienen van psychofarmaca, vrijheidsbeperking in ambulante situaties, de Bopz-arts en zo kunnen we nog even doorgaan.

Het heeft soms ook nieuwe ideeën opgeleverd en het is goed om als specialisten ouderengeneeskunde nu en dan stil te staan bij de vraag wat goede zorg is met zo min mogelijk vrijheidsbeperking. Ook als we nog niet weten of en wanneer het wetsvoorstel Zorg en Dwang door het parlement geleid gaat worden. Er wordt namelijk nog steeds geschaafd aan het wetsvoorstel.

Ik moest eraan denken toen ik deze week door een lid van de Tweede Kamer benaderd werd om mee te denken over een amendement. Het amendement richt zich op het toevoegen van de Bopz-artsfunctie aan het wetsvoorstel. Ook in deze column is het ontbreken van de Bopz-arts in het wetsvoorstel vaak gehekeld en het lijkt er nu op dat de inspanningen van Verenso op dit punt effect hebben. In elk geval zal er een amendement worden ingediend. Als het amendement wordt aangenomen, is het geen verzoek aan de regering, maar zal de Bopz-arts direct onderdeel uitmaken van de wettekst van de Wet Zorg en Dwang. Of het amendement wordt aangenomen, is op het moment van het schrijven van deze column nog niet bekend.

Eind november stond het najaarscongres van Verenso in het teken van ‘Kiezen voor delen’. Steeds vaker zie ik dat specialisten ouderengeneeskunde die de functie van Bopz-arts voor hun organisatie vervullen, elkaar opzoeken om kennis en ervaringen te delen. Dat geeft je nieuwe inzichten en is altijd nuttig. Daarnaast is het belangrijk dat je als Bopz-arts en specialist ouderengeneeskunde je kennis laat zien aan andere collega’s, zeker ook aan zorgmedewerkers en bestuurders van je organisatie. Nodig ze uit. Laat bestuurders zien wat je doet, wat er nodig is om goede zorg te bieden voor de patiëntdoelgroep en kom samen tot een visie op goede zorg en de plek van vrijheidsbeperking daarin. Ook de inspectie vraagt steeds vaker om zo’n gezamenlijk ontwikkelde visie: extra reden voor bestuurders om mee te werken. 

Goede reis!

Jacobien Erbrink

Deze rubriek heet nog steeds tussen Droom en Daad, ja…  want de Wet is er nog steeds niet. De Bopz zit nog heel vast in het zadel. Het zit al in de titel van deze rubriek natuurlijk, lees Elschot er gerust op na, voorlopig kunnen we blijven schelden en tieren en ons bij de baard trekken, die Droom blijft heerlijk aanwezig, en die Daad blijft een Droom. Wij zouden die Wet Bopz willen verbranden, gelijk een gedateerd meubelstuk, een oversized kabinet – eens een pronkstuk met prachtige taille, thans een door de worm des tijds afgeknaagde houtstapel. We zouden haar willen vermoorden, haar bureaucratische gebeente om zeep helpen, haar geestdodende teksten willen vermalen en uit willen spugen. Want onze dorstige doktersziel zoekt vloeiende inspiratie, zoekt fris jong groen in plaats van dat dode hout, fris jong groen om lief te hebben, te omarmen, om een bezem van te maken en die door de zorg te halen en opnieuw te beginnen. Opnieuw beginnen met een nieuwe wet, nieuwe idealen, nieuwe geloftes van waarachtigheid en eeuwige trouw.

Hoe zou dat zijn? Zouden wij dan eindelijk de enige voor ons bestemde Justitia gevonden hebben, de ware Justitia als het ware, de perfecte vrouw? Die vrouw waarmee we samen oud kunnen worden, die met ons meegroeit, die ons met immer vonkende ogen blijft lonken, heupwiegend naast ons draaft, haar lange manen wapperend in de wind. Waarmee wij menig herders-uur beleven, balancerend op de rand van verdrinking in die peilloos diepe blik van haar verlangende ogen. Niks stervend paard! Een lustig veulen zou ze zijn, een levende verjongingskuur, een geestverwante die het beste uit onze zorgende ziel naar boven haalt. Wij zouden ons altijd begrepen voelen door onze liefste Justitia, twee handen op onze ene buik. Twee zielen met dezelfde vreugd. En nooit meer die twee koningskinderen met dat te diepe water ertussen waarin ze tenslotte beiden zullen verdrinken. En zeker niet de alles verzengende stilte, met de godvergeten en vervaarlijke aanblik van hem die er verder het zwijgen toe doet, waar zij ook levenslang niet meer spreken dorst.

Dat is het mooie van Dromen, nog voordat zij Daden worden. Zo onbedorven zijn ze, zo vol van mogelijkheden. Terwijl we ons door het woud van regels, inspecties en programma’s worstelen, sommige prachtig als orchideeën, andere taai als lianen, blijft die Droom aan onze zijde en praat ons zachte moed in. We komen er wel, zegt ze, hou vol. Je kunt het. Je zult zien dat het morgen nog beter gaat, met beter weer, hogere temperaturen, mooiere bloemen en vrolijker reisgenoten. Iedere dag opnieuw is je reis een avontuur. Tot je er uiteindelijk toch nog onverwacht aankomt, in het Land van Daden. Om dan te merken dat je door al die avonturen, die orchideeën en die taaie lianen wijs geworden bent, wijzer dan de Daden zelf. Dan, ja dan zijn Dromen Daden geworden.

Zolang blijven we reizigers die in de avond onverklaarbaar weemoedig het glas heffen tot het tijd is om te gaan slapen. Droom zacht. En goede reis.