De Nationale Zorgreserve introduceert activiteitenpakket voor artsen en specialisten

Hans Blankestijn 

De Nationale Zorgreserve brengt voormalige zorgprofessionals (zorgreservisten) die willen helpen in crisistijd samen met zorgorganisaties met een acuut capaciteitsprobleem. Omdat zorgreservisten er al een tijdje uit zijn, passen ze niet meer in een functie en werken ze volgens activiteitenpakketten die hun werkzaamheden kaderen. In overleg met een groep huisartsen, specialisten, ziekenhuis St. Jansdal en Verenso zijn er twee nieuwe activiteitenpakketten ontwikkeld. Deze pakketten organiseren de activiteiten van zorgreservisten die ooit werkzaam waren als huisarts of specialist.

Wat is een zorgreservist?

Zorgreservisten werken niet meer in de zorg – ze zijn met pensioen of hebben een carrière elders – maar staan wél klaar om hun oud zorgcollega’s en zorgorganisaties in crisistijd te ondersteunen en zo samen de continuïteit van zorg te waarborgen. Iedereen met een diploma én ervaring in de zorg kan zich aanmelden als zorgreservist. Denk aan helpenden, verzorgenden, verpleegkundigen, maar ook huisartsen, specialisten ouderengeneeskunde, artsen verstandelijk gehandicapten en ziekenhuisspecialisten.

De meeste zorgreservisten zijn al een tijdje uit de dagelijkse praktijk. Uit ervaring is gebleken dat ze het werk weer snel oppakken, maar niet zomaar in een functie geplaatst kunnen worden, zoals dat bij een uitzendkracht of zzp-er wel het geval is. De Nationale Zorgreserve heeft in haar startperiode in 2021 daarom in overleg met verpleegkundigen en de FWG (Functie Waardering Gezondheidszorg) een viertal activiteitenpakketten ontwikkeld. Deze zijn in de praktijk getoetst in samenwerking met diverse ziekenhuizen en VVT-organisaties.

De VVT- en Ziekenhuispakketten

De VVT-en ziekenhuispakketten zijn erop gericht dat zorgreservisten de vaste medewerkers ondersteunen, zodat deze zich kunnen richten op de complexere zorgvragen en coördinerende zorgtaken. Ze lopen uiteen van Basiszorg en contact met zorgvragers (pakket 1) tot Verpleegkundige bewakingszorg (BIG-geregistreerd, pakket 4). De inhoud van de activiteitenpakketten is voor ongeveer 80% standaard, het overige deel wordt in overleg met een zorgorganisatie aangepast op basis van de ondersteuningsbehoefte.

Een activiteitenpakket voor artsen

Voormalige huisarts en zorgreservist Hans Blankestijn werkte in 2021 tijdens de coronapandemie via de Nationale Zorgreserve bij het Beatrix ziekenhuis in Gorinchem. Met veel plezier ondersteunde hij het vaste team waar hij kon. Schouder aan schouder met collega-zorgreservisten, die een achtergrond hebben als helpende of verpleegkundige. Wat er nodig was, hij deed het.

Tegelijkertijd merkte hij dat zijn ervaring en vaardigheden als huisarts onvoldoende benut werden bij deze VVT- en ziekenhuispakketten. Een gemiste kans, dacht hij. In overleg met het programmateam van de Nationale Zorgreserve, een groep van huisartsen en andere specialisten (werkzaam geweest bij de GGD, verpleeghuizen en huisartsenpraktijken), het ziekenhuis St Jansdal en Verenso ontwikkelde hij daarom het Artsenpakket; twee nieuwe activiteitenpakketten gericht op de inzet van voormalige huisartsen en andere specialisten.

Bij de totstandkoming van het artsenpakket is gekeken naar de meest voorkomende ondersteuningsbehoeftes van verschillende typen zorgorganisaties, met als uitgangspunt dat een zorgreservist altijd het vaste team ondersteunt en geen eindverantwoordelijkheid draagt. Het artsenpakket richt zich op het doen van intakes bij opname, het afnemen van anamnese, lichamelijk onderzoek en het uitvoeren van controles op het ingestelde beleid. Zorgreservisten die volgens het artsenpakket werken, doen dit onder supervisie en in nauw contact met de verantwoordelijk verpleegkundige en de verantwoordelijk specialist van de zorgorganisatie.

Het grote verschil tussen de twee activiteitenpakketten zit in de BIG-registratie. Is een zorgreservist nog BIG-geregistreerd en voelt hij/zij zich voldoende bekwaam? Dan is er de keuze om zelfstandig te werken, mits dit past binnen de hulpvraag van een zorgorganisatie.

Een zorgreservist op de afdeling: zo werkt het

Iedere zorgorganisatie die als gevolg van een crisis een acuut capaciteitsprobleem heeft - of verwacht in de nabije toekomst - kan een hulpvraag indienen bij de Nationale Zorgreserve. Zorgreservisten worden niet ingezet om de structurele tekorten in de zorg op te vangen. Alleen in geval van een externe crisis kan een zorgorganisatie een beroep doen op de Nationale Zorgreserve. Denk aan een lokale opleving van bijvoorbeeld het RS- of Norovirus, een pandemie zoals Corona (en de nasleep daarvan onder de vaste medewerkers), of een klimaatramp.

In overleg met het programmateam van de Nationale Zorgreserve brengt een zorgorganisatie eerst de ondersteuningsbehoefte in kaart: op welke momenten is er inzet van zorgreservisten gewenst en welke activiteitenpakketten passen bij de hulpvraag? Uitgangspunt is dat intern medewerkers worden doorgeschoven, zodat zorgreservisten zich kunnen focussen op de ondersteunende zorgtaken. De hulpvraag wordt vervolgens via het platform van de Nationale Zorgreserve onder de aandacht gebracht van zorgreservisten die in de regio wonen en/of werken. De zorgreservisten bepalen zelf óf en op welke diensten zij zich inschrijven.

Zorgreservisten worden door de zorgorganisatie betaald. Dit gebeurt volgens de CAO Zorg en Welzijn, waarbij de zorgorganisatie zelf een koppeling maakt met het eigen functiehuis. Inzet gebeurt in de regel op basis van een nul-uren contract.

Wanneer de crisis onder controle is, loopt de inzet van zorgreservisten bij een zorgorganisatie af. Een hulpvraag wordt voor maximaal vier weken open gezet bij de Nationale Zorgreserve. In overleg met het programmateam kan een hulpvraag verlengd worden.

Wilt u meer weten over de inzet van zorgreservisten bij uw organisatie?

Dan bent u van harte welkom om contact op te nemen met het programmateam van de Nationale Zorgreserve via community@nationalezorgreserve.nl. Ook wanneer uw organisatie geen acute hulpvraag heeft, maar zich wel graag wil voorbereiden op een volgende crisis. We staan klaar om samen de inzet van zorgreservisten bij uw organisatie vorm te geven.

Auteur

• Hans Blankestijn, huisarts niet praktiserend, ambassadeur NZR